De Amsterdammer Jacob L'Admiral (1700-1770) voorzag Naauwkeurige Waarneemingen omtrent de Veranderingen van veele Insekten of gekorvene Diertjes (1774) van prachtige afbeeldingen van vlinders en andere vliegende insecten. Dit boek, vóór 1853 aangeschaft door de Genootschapsbibliotheek is later verloren gegaan. Onlangs is dit natuurhistorisch pareltje opnieuw aangekocht op een veiling.
 |
Titelpagina
Naauwkeurige Waarneemingen omtrent de Veranderingen van veele Insekten
of gekorvene Diertjes...etc. Door wylen den Heer Jacob L'Admiral
Amsterdam: Johannes Sluyter, 1774
Vindplaats: KOD 042 N 02 |
Jacob L'Admiral behoorde tot een voornaam Normandisch geslacht. Samen met zijn oudere broer Jan werd hij geschoold in het maken van handgekleurde prenten door de Londense graveur en kunstschilder Jakob Christof Le Blon. Op tienjarige-leeftijd begonnen met de studie van vlinders, ontwikkelde hij zich tot een begenadigd amateur-entomoloog. Zeer nauwkeurig observeerde en tekende hij de metamorfose van eitje tot rups, van pop tot vlinder. Na een studie van dertig jaar publiceerde L'Admiral in 1740 in totaal 25 door hemzelf vervaardigde platen, die gretig aftrek vonden. Hij had de intentie meer te produceren, maar zijn aanstelling in 1750 tot ijkmeester-generaal van de Verenigde Nederlanden belemmerde dit. Na zijn dood kocht de Amsterdamse boekverkoper Johannes Sluyter de koperplaten plus de bijbehorende beschrijvingen op en maakte in 1774 deze herdruk. De Amsterdamse arts, natuuronderzoeker en uitgever Maarten Houttuyn (1720-1798) verzorgde de redactie van dit boekwerk. Tevens voegde hij de 8 platen toe die hij van L'Admiral geleend had voor de sectie over vlinders in zijn eigen uitgave Natuurlyke Historie of uitvoerige Beschryving der Dieren, Planten en Mineralen (37 delen, 1761-1773). Dat Houttuyn een groot bewonderaar van L'Admiral was, spreekt uit zijn voorwoord:
"Weinige Liefhebbers geeven zich de moeite om dit behoorlyk na te spooren, en inderdaad, daar wordt een meer dan gemeene bekwaamheid, een onverbeeldelyk geduld, en eene weergalooze oplettendheid vereischt, om hier in te slaagen."
Naauwkeurige Waarneemingen bevat in totaal 33 koperplaten, die de metamorfose van 70 soorten dag- en nachtvlinders en andere vliegende insecten en hun waardplanten in hun natuurlijke omgeving tonen. Wie de inkleuring heeft verzorgd, is niet bekend, maar mogelijk was dit de koper zelf.
Hieronder drie platen van nachtactieve nachtvlinders uit de nieuwe aanwinst.
 |
Plaat I: Pauwoogpijlstaart
In: Naauwkeurige Waarneemingen...etc.
Amsterdam: Johannes Sluyter, 1774
Kopergravure, ingekleurd
Vindplaats: KOD 042 N 02 |
Bovenstaande door L'Admiral met L'A.j. ondertekende plaat toont de Pauwoogpijlstaart. Deze nachtvlinder toont bij bedreiging de roze-rode achtervleugels met zwart-blauwe oogvlek om de aanvaller te verwarren.
 |
Plaat XVIII: Meriansborstel
In: Naauwkeurige Waarnemingen... etc.
Amsterdam: Johannes Sluyter, 1774
Kopergravure, ingekleurd
Vindplaats: KOD 042 N 02 |
De Meriansborstel is vernoemd naar de vermaarde Duitse kunstenares en entomologe Maria Sibylla Merian. Met name de rups van deze soort is opvallend vanwege zijn kleurrijke en borstelige uiterlijk.
 |
Plaat XXV: Blauw weeskind
In: Naauwkeurige Waarneemingen...etc.
Amsterdam: Johannes Sluyter, 1774
Kopergravure, ingekleurd
Vindplaat: KOD 042 N 02 |
Het Blauw weeskind was ook in de tijd van L'Admiral al een zeer zeldzame nachtvlinder. In zijn begeleidende tekst schrijft hij:
"Het Blaauwe Weeskind. Zo word deze ongemeen groote uil onder de Liefhebbers genoemd, en zy is zo raar, dat ik bygewoond heb, dat de eene Liefhebber den ander een Ducaton voor zulk een boodt, maar ze was 'er niet voor te koop... Met te zoeken heb ik 'er nog nooit een kunnen vinden, maar in het Jaar 1726, te Versailles, langs de Avenue de Seaux naar myn Huis gaande, viel onverwagt, uit een Popelier, vlak voor my neder, de groote Rups van deeze Uil."
Zie voor meer prachtige boeken met vlinders ons blog Zomerexpositie Vlinders van 9 juli 2014.
Vindplaats: KOD 042 N 02
Geen opmerkingen:
Een reactie posten