Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

maandag 25 juli 2011

Tilburgse kermis, 1950-2000: een halve eeuw vermaak in beeld

De grootste kermis van de Benelux wordt sinds jaar en dag georganiseerd in Tilburg. Tilburgse kermis 1950-2000: een halve eeuw vermaak in beeld laat zien hoe deze kermis in vijf decennia evolueerde tot een groots evenement vol schreeuwende prijzenpaleizen, bonkende beats en attracties die steeds sneller en hoger gaan. Blijvend is de mix van spanning, gezelligheid en nostalgie die de kermis steeds weer oproept.
Lauran Wijffels is ruim 25 jaar redacteur bij het Brabants Dagblad. In zijn vrije tijd schrijft hij voor het vakblad De Kermisgids. Hij maakte verschillende boeken over de Tilburgse kermis en de kermis in het algemeen. Jeroen van Eijndhoven is fotograaf en mede-eigenaar van Persbureau Van Eijndhoven. Hij fotografeert al meer dan 25 jaar voor het Brabants Dagblad.
Vindplaats: BRA Z6 EIJN 2007

maandag 18 juli 2011

Handschrift met versierde initiaal




Handschrift: Leven van Catharina van Alexandrië
Papier en perkament. 330 fol.
Plaats van uitgave: St. Catharinaberg Oisterwijk
Publicatiejaar: Laatste kwart van de 15e eeuw (na 1478)
Afmetingen: 207 x 143 (135 x 95) mm. 23-24 regels
(Hierboven getoond: fol. 226 recto met een opengewerkte rode fleuronnée initiaal)

Het boek is waarschijnlijk gemaakt voor de Tertiarissen van het klooster St. Catharinaberg te Oisterwijk, want op een ingeplakte perkamenten strook op p. 3 verso lezen we: 'Dit boeck behoort den convent van susteren van oosterwyck'. Op p. 320 recto staat de datum 1478: 'Int Iaer ons Heren mcccc lxviij doen na dat hertich Kaerl van Bourgongen inden velde verslaghen was'.
Later is het boek ook bezit geweest van de Zusters Regularissen van Augustinus van het Bossche St. Annaburg. Een derde bezitter was Dr. Van Lierop. Het boek kwam in het bezit van de Brabant-Collectie door aankoop op een niet nader bekende veiling.Koningin Catharina van Alexandrië (gestorven in het jaar 307) is één van de populairste heiligen uit de Middeleeuwen. Zij wordt vereerd als martelares en patrones van onderwijs en geleerdheid, van wagenmakers en van molenaars. Zelf zou ze op zeer jonge leeftijd al veel kennis hebben vergaard. Ze kende bijvoorbeeld alle werken van Plato uit het hoofd.Nadat ze zich tot het Christendom had bekeerd, onderging Catharina in een visioen een mystiek huwelijk met Christus. Het mystieke huwelijk kan worden gezien als een metafoor van de geestelijke verbinding met God. Dit mystieke huwelijk wordt vaak afgebeeld: Maria houdt het Christuskind op schoot, dat zich vooroverbuigt om de voor hem geknielde heilige de ring om te doen.
Keizer Maxentius begeerde haar. Zij wilde echter niet met hem trouwen omdat zij Christus was toegedaan. Hierna probeerde hij haar te dwingen haar geloof af te zweren. Vervolgens stuurde hij 50 heidense filosofen op haar af om haar van gedachten te doen veranderen. Uit het debat met Catharina kwamen zij echter als gelovige christenen tevoorschijn. Catharina werd daarop gemarteld op een foltertuig bestaande uit vier wielen met ijzeren spijkers. Voor haar enig letsel was toegebracht, trof een bliksemschicht het apparaat. Daarop werd zij onthoofd. Haar lichaam werd door engelen naar een klooster op de berg Sinaï gebracht.
Haar karakteristieke attribuut is een wiel, meestal met spijkers en soms gebroken. Andere attributen zijn een zwaard, een martelaarspalm en een ring, als symbool van haar huwelijk met Christus.
De levensgeschiedenis van Catharina is zo overladen met legendevorming dat over de werkelijke gang van zaken zo goed als niets meer met zekerheid valt te zeggen. Sommigen twijfelen er zelfs aan of ze ooit bestaan heeft. Daarom werd ze in 1969 van de heiligenkalender afgevoerd. Toch komt ze weer in de lijst van heiligen, nu als vrije gedachtenis. Het is mogelijk dat het verwijderen van Catharina uit de lijst onterecht is. Het is namelijk onwaarschijnlijk dat de grootschalige verering van Catharina in de Middeleeuwen op niets gebaseerd zou zijn. De feestdag van Catharina is 25 november.

Vindplaats: KHS 3

maandag 11 juli 2011

Oudste gedrukte kaart van Brabant


Brabantia III Rheni et X Nova Tabula. [Sebastian Münster] [Claudius Ptolemaeus] [drukker Heinrich Petri]. Houtsnede. Formaat: 25.6 x 33.7. Schaal: 10.4 cm. = 13 Miliaria Germanica comunia

Onze oudste kaart van het Hertogdom Brabant komt uit de heruitgave van de Geographia van Claudius Ptolemaeus (2e eeuw n. Chr.), uitgebracht, verbeterd en aangevuld met ‘moderne’ kaarten die Ptolemaeus niet kon kennen, omdat zijn wereld uiteraard veel kleiner was.
De uitgever hiervan was Sebastian Münster, hoogleraar, wiskundige en geograaf aan de Universiteit van Basel (1488-1552). De Geographia van Münster is voor het eerst uitgebracht in Basel in 1540 en werd tot 1552 ettelijke malen opnieuw uitgegeven. De kaarten uit de Geographia werden voor het eerst voorzien van coördinaten (graden, minuten en seconden), helaas niet bij alle kaarten en niet in iedere uitgave. De Brabant-Collectie heeft een kaart met en een zonder coördinaten.
De drukker van de kaart, Heinrich Petri (1527-1579), was een vooraanstaand Basels burger. Hij maakte gebruik van een voor Duitse kartografen stereotype druktechniek: de kaarten en versieringen werden in een blok hout uitgesneden, maar de namen en legenda werden met metalen letters in het houtblok gedreven, en daarna afgedrukt. De primitieve versieringen bij de titel zijn vermoedelijk aangebracht door Hans Holbein (1497-1543), vermaard portretschilder uit de Renaissance.
Münsters bronnen waren waarschijnlijk de Geographia van Martin Waldseemüller (1470-1518) en de (zee)kaarten van Spaanse ontdekkingsreizigers, Marco Polo en Ferdinand Magelhaes.

Exemplaren van de Geographia van Sebastian Münster zijn o.a. te vinden in de Universiteitsbibliotheken van Amsterdam en Leiden.
Meer kaarten van Brabant kunt u zien in de Beeldbank Historische Kaarten Brabant.

Vindplaatsen: Hertogdom Brabant / 1540-1552 (1) en Hertogdom Brabant / 1540-1552 (2)

Literatuuropgave:
  • R.W. Shirley, The mapping of the world, Londen, 1984
  • R.V. Tooley, Tooley’s dictionary of mapmakers, Tring, Herts, 1999-2004 (4 dln)
  • J. Benzing, Die Buchdrucker des 16. und 17. Jahrhunderts im deutschen Sprachgebiet, Wiesbaden, 1982
  • http://www.mapforum.com/

donderdag 7 juli 2011

'Oog voor mensen' in bibliotheek Gennep

Tot en met 24 augustus is er een indrukwekkende overzichtstentoonstelling van een 70 tal foto's van fotografe Rees (Theresia) Diepen in de bibliotheek te Gennep te zien.

Kind onder tafel, Ottersum, 1964
Deze tentoonstelling, met als titel “Oog voor mensen”, is samengesteld door de Brabant-Collectie van de Bibliotheek Universiteit van Tilburg, o.l.v. Emy Thorissen.
Rees Diepen is o.a. bekend geworden door haar fotoboek ‘Dit kind…een confrontatie met ernstige zwakzinnigheid’, samengesteld met dr. G. van der Most en J. Fennis. Veel van deze foto’s zijn in de bibliotheek tentoongesteld. Naast kinderen fotografeerde Rees Diepen ook ouderen en (zee)landschappen.
Haar foto’s zijn altijd ongeposeerd en op kinderhoogte gefotografeerd. Geen glamour, maar heel puur. Echtheid en natuurlijkheid zijn haar uitgangspunten.
Verpleegster met jongetje,
Ottersum, 1964
Op vrijdag 8 juli a.s. is Emy Thorissen, samen met o.a. Marius van den Hoogen (directeur Dichterbij Gennep), in de bibliotheek aanwezig om de tentoonstelling officieel te openen en uitleg te geven over de tentoonstelling. Belangstellenden zijn van harte welkom vanaf 14.30 uur.
Speciale bezoeken kunnen aangevraagd worden; informeert u bij de bibliotheek.
De expositie – op twee verdiepingen- is te bezichtigen tijdens de openingstijden van de bibliotheek.

Harrie Frijns winnaar van fotowedstrijd

Harrie Frijns is met deze foto de winnaar geworden van de fotowedstrijd die is uitgeschreven bij de Rees Diepen tentoonstelling in Bibliotheek Dommeldal, Nuenen. Hij fotografeerde op 15 mei jl. een dorpsgenote tijdens de achtste buitenschilderdag in Nuenen. Thema van die dag was tijdgenoten van Van Gogh. In de achtergrond van de foto zijn de schildersezels te zien.

Als lid van de jury heeft Rees Diepen zelf een oordeel kunnen vellen. Overige juryleden waren Annette Stevens van bibliotheek dommeldal en Emy Thorissen van de Brabant-Collectie. In de bibliotheek van Nuenen werd op 25 juni jl. de winnaar bekend gemaakt.

Opdracht bij de fotowedstrijd was: maak in de stijl van Rees Diepen uw ultieme zw/wit foto met als thema 'senioren'. Er waren in totaal 15 inzendingen met uiteindelijk 3 genomineerden. Hier ziet u Emy Thorissen, conservator Brabant-Collectie, met de 3 genomineerden: Harrie Frijns, Gerdien Fokkema en Christina van der Deijl.

De winnende foto van Harrie Frijns zal afgedrukt op bariet-papier aan de Topografisch Historische Atlas van de Brabant-Collectie worden toegevoegd.