Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

maandag 30 november 2015

De rijke boekenverzameling over Vincent

Wist u dat de Brabant-Collectie meer dan 700 publicaties heeft over Vincent van Gogh? Ongeveer vijftig ervan kunt u tot en met vrijdag 11 december 2015 bij elkaar zien in de vitrine op niveau 0 in de universiteitsbibliotheekOm u een indruk te geven ziet u hier een greep uit deze tentoonstelling. Bij de selectie is rekening gehouden met een aantal Brabantse plaatsen (Zundert, Etten-Leur, Nuenen bij Eindhoven) waar Van Gogh verbleven heeft.
F. Kools, Vincent van Gogh en zijn geboorteplaats: als een boer van Zundert
Zutphen: De Walburg Pers, 1990
Vindplaats:  BRA J3 KOOL 1990
Rebecca Nelemans e.a., De zaaier: het begin van een carrière: Vincent van Gogh in Etten
Breda: Van Kemenade, 2010
Vindplaats: BRA J3 NELE 2010/n
Nico van Wageningen, Het gezin Van Gogh: een familiegeschiedenis in brieven
Deventer: Scriptio, 2009
Vindplaats: BRA J3 WAGE
 2009
E. van Uitert, Van Gogh in Brabant: schilderijen en tekeningen uit Etten en Nuenen
Zwolle: Waanders, 1987
Vindplaats: BRA J3 UITE 1987
Peter Nagelkerke, Willem van der Sommen, Van Gogh & Eindhoven
Eindhoven: Wegener Media, 2012
Vindplaats: BRA J3 NAGE 2010
Rebecca Nelemans e.a., Van Gogh & Brabant
Schiedam: Scriptum Art Books, 2012
Vindplaats: BRA J3 NELE 2012

Tijdschrift: Merlet

Het tijdschrift Merlet is een uitgave van de Historische Kring Land van Cuijk. De merlet is een heraldisch wapendier. Het is een eend- of kuikenachtig, gestileerd vogeltje, dat vanaf de 13e eeuw wordt weergegeven zonder snavel en poten. De merlet komt voor in het wapen van de Cuijkse tak van de familie van Cuijk, heren van Cuijk en Grave.
Merlet verschijnt vier maal per jaar. De eerste uitgave verscheen in 1964 op initiatief van de samenwerkende gemeenten in het Land van Cuijk. Vanaf 1977 is Historische Kring Land van Cuijk de uitgever van dit periodiek en momenteel is Jan Veekens de hoofdredacteur. In 2014, bij het 50-jarig jubileum van Merlet, verscheen een jubileumnummer, met onder andere aandacht voor de geschiedenis van het tijdschrift.
De kring is in 1977 opgericht met als doel 'het bevorderen van de belangstelling voor en de kennis van de geschiedenis van eigen streek, volk en gebruiken'. Daarnaast zet men zich in voor behoud en behartiging van de vele cultuurhistorische waarden in het gehele Land van Cuijk; van Velp tot Maashees, van Neerloon tot Overloon. De activiteiten van de kring richten zich op de historie en cultuur van de streek en de weerslag ervan in deze tijd.

De voormalige heerlijkheid Land van Cuijk lag in wat tegenwoordig het noordoosten van de provincie Noord-Brabant is. Het werd begrensd door de Maas en De Peel en bestond uit twee gebieden die van elkaar gescheiden werden door de Heerlijkheid Boxmeer. Momenteel omvat Het Land van Cuijk de gemeenten Grave, Cuijk, Mill en Sint Hubert, Boxmeer en Sint Anthonis.

In Merlet staan artikelen, veelal geschreven door deskundigen, over de geschiedenis van het Land van Cuijk. De onderwerpen zijn zeer divers. Een groot aantal bijdrages in het blad is gepubliceerd na onderzoek van historische informatie door vrijwilligers (leden) in archiefbronnen bij het BHIC in Grave.
In nummer 3 van 2015 verschenen onder andere de volgende onderwerpen:

  • Beurtvaart tussen Grave, Venlo en Amsterdam, in de 17e eeuw en later;
  • Hofstede de Wijer en de familie De Raet in Boxmeer;
  • Het Sint Alphonsus Broederschap in Grave, een zorgverzekering en begrafenisfonds vanaf 1843;
  • Een gedicht in het dialect van Boxmeer van Mientje Wever
Het middenkader Actief is een vaste rubriek in het tijdschrift. Hierin wordt een terugblik gegeven op gehouden excursies en lezingen. De inhoud van deze rubriek is ook te vinden op de website van de kring (tab Actuele informatie & programma).

Alle jaargangen van Merlet en het register 1965-1985 zijn aanwezig bij de Brabant-Collectie (vindplaats T 07476). U kunt deze raadplegen op niveau 0 van de Universiteitsbibliotheek.

woensdag 25 november 2015

Van olielantaarn tot gloeilamp

In de Brabant-Collectie zijn enkele objecten terug te vinden, die de geschiedenis van de verlichting illustreren: van de olielantaarns als straatverlichting aan het eind van de zeventiende eeuw, gaslantaarns in de tweede helft van de negentiende eeuw tot de verlichting met behulp van elektriciteit vanaf begin twintigste eeuw.

Bij de gedachten en zegenbeden van de lantaarnaanstekers voor de burgers en inwoners van de stad 's-Hertogenbosch voor het jaar 1817 is te zien hoe zij een olielamp boven de straat met een katrol naar beneden halen om deze bij te vullen. Een nieuw type olielamp in straatlantaarns werd in 1663 door Jan van der Heyden (1637-1712) uitgevonden. De raapolie als brandstof gaf beter licht dan de kaarslantaarns. Het aantal branduren was groter en het brandgevaar door een gesloten oliereservoir kleiner. Reden voor een snelle verspreiding van deze Jan van der Heyden-lantaarn, ook in het buitenland.
 Gedachten en Zegenbeden van de lantaarnaanstekers in 's-Hertogenbosch
Houtgravure. 1817
Vindplaats: ML / 411.3 (1 jan) (79)
Net voor de gaslantaarns rond 1860 in zwang kwamen, stuurden de gaslantaarnaanstekers van 's-Hertogenbosch een nieuwjaarswens die de oude situatie illustreert. Te zien is hoe twee dragers met een bak olie onderweg zijn naar de centrale lantaarn boven de pomp op de Markt.
De Gaz-lantaarnaanstekers der stad 's-Hertogenbosch
Houtgravure. 1855
Vindplaats: ML / 411.3 (1 jan) (121)
Hoe blij men is met de verlichting door elektriciteit, blijkt uit het citaat op deze prentbriefkaart met twee interieurschilderingen van de Bossche schilder Herman Moerkerk (1879-1949): 
In het petroleumlicht, bij lezen, naaien en verstellen. 
Kan men geen letter zien, de steken haast niet tellen ... 
Maar in het helder licht der electriciteit. 
Wordt werken een genot en lezen zaligheid!
Prentbriefkaart
Op achterzijde de tekst: De P. N.E. M. te 's-Hertogenbosch en het G. E.B. in Uw woonplaats staan U gaarne met alle gewenschte inlichtingen omtrent aansluiting ten dienste
Vindplaats: ML / 214.3 (1)
Bij het honderdjarig bestaan van de gloeilamp in 1979 bracht N.V. Philips' Gloeilampen deze fraaie facsimile met foudraal uit van een uitgave uit 1916, getiteld: Naamlooze Vennootschap Philips' gloeilampenfabrieken 1891-1916: EindhovenDit werk is destijds uitgegeven ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken. De beroemde sierkunstenaar Theo Nieuwenhuis (1866-1951) tekende voor de vormgeving. Over deze bijzondere boekband en de facsimile kunt u meer lezen bij de Koninklijke Bibliotheek.
J. Feith, Th. Nieuwenhuis, Naamlooze Vennootschap Philips' gloeilampenfabrieken 1891-1916: Eindhoven,
Eindhoven : N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken, 1979
Vindplaats: CBM L 0358
Het huidige hoofdkantoor van de lichtdivisie van Philips, Philips Lighting, is in Eindhoven gevestigd. In diverse plaatsen heeft Philips Lighting vestigingen, zoals de ‘Flips febriek’ in Roosendaal (sinds 1947). Deze fabriek gaat nu sluiten. De tentoonstelling 'Philips Roosendaal, licht op een veranderende stad' is vanaf 13 december 2015 in het Tongerlohuys in Roosendaal te zien. Het museum hoopt met deze grote Philipstentoonstelling, waarin een beeld wordt gegeven van het bedrijf, de medewerkers en de invloed op Roosendaal, de pijn van het afscheid wat te verzachten.

donderdag 19 november 2015

(Feest)verlichting

De in het centrum aangebrachte verlichting voor de komende feestdagen vormt een aanleiding voor dit blog in het Jaar van het Licht: International Year of Light. Denk hierbij ook aan de verlichting tijdens volksfeestenzoals te zien is op deze prentbriefkaart van Jan BijnenHier zien we de versierde markt van Eindhoven (1904) ter gelegenheid van het koninklijk bezoek van H.M. Koningin Wilhelmina en Z.K.H. Hendrik der Nederlanden. Ook het lichtjesfeest van St. Maarten op 11 november, dat traditioneel gevierd wordt met een lampionnenoptocht, is een mooi voorbeeld van een dergelijk feest. Stedelijke feestverlichting met gloeilampen zien we op onderstaande prentbriefkaart van de Brugstraat in Breda tijdens de feestelijkheden rondom Breda, Oranjestad 1252-1952.
Prentbriefkaart: Breda, 1952
 Brugstraat versierd en verlicht ter gelegenheid van Breda Oranjestad 1252-1952
Vindplaats: pbk-B 83 / Oranjestad (6)
De Brabantse fotografen Martien Coppens (1908-1986) en Rees Diepen (1925-2012), waarvan de Brabant-Collectie de fotografische nalatenschap beheert, maakten vele fraaie foto's waarin licht en verlichting een grote rol spelen.

In onderstaande foto van Rees Diepen uit 1962 is licht in beeld gebracht op de kermis in Tilburg.
Op de kermis in Tilburg, 1962
 
© Rees Diepen  Brabant-Collectie I Tilburg University
Vindplaats: 9589
Hieronder ziet u de Lichtstad Eindhoven (of Lampegat in carnavalstijd).
Zicht op Stationsplein en 18 Septemberplein, 1968
 
 © Martien Coppens I Nederlands Fotomuseum Rotterdam
Vindplaats: Cop SE 24 
Van 7 tot 14 november was Eindhoven in de ban van het festival GLOW. De Lichtjesroute ter herinnering aan de bevrijding vond plaats van 18 september t/m 11 oktober. Vandaag is het weer raak. Op het 18 Septemberplein is om 19.00 uur het grootse lichtspektakel Turn on the Lights te bewonderen. In Eindhoven, net buiten Nuenen, ligt ook het innovatieve, 600 meter lange fietspad van Daan Roosegaarde met honderdduizenden 'glow-in-the-dark'-steentjes, die oplichten in het donker als op het beroemde werk De Sterrennacht van Vincent van Gogh. De opening van dit pad (november 2014) was de aftrap voor het landelijke Van Goghjaar 2015.

maandag 2 november 2015

De Grote Van Gogh Atlas

Deze kleurrijke atlas is verschenen ter gelegenheid van de 125e sterfdag van Vincent van Gogh. Het geeft een chronologisch overzicht van meer dan twintig dorpen en steden in Nederland, België, Frankrijk en Engeland waar Vincent woonde en werkte voordat hij in Auvers belandde. Zo volgen we hem van zijn jeugd in Zundert tot zijn tekenlessen in Tilburg, en van zijn voettocht naar Londen tot zijn atelier bij zijn ouders in Nuenen. Tot slot is er zijn verblijf in de verpleeginrichting in Saint-Remy-de-Provence en zijn overlijden op 37-jarige leeftijd in Auvers-sur-Oise.

We zien hoe zijn wereld er in die tijd uitzag: de rust van het platteland in Brabant en Zuid-Frankrijk, maar ook de drukke wereldsteden Londen en Parijs. De reislustige Van Gogh leefde in een spannende tijd. De moderne wereld was volop in beweging, onder andere door de opkomst van een wijdvertakt spoorwegnet in Europa. Vincent gebruikte de wereld om hem heen als onderwerp voor zijn honderden tekeningen en schilderijen. 

Het boek is geïllustreerd met veel topografische kaarten, tekeningen, foto's, brieven en schilderijen van Van Gogh. Op die manier is zijn ontwikkeling als mens en schilder goed te volgen. Uitgangspunt hierbij is dat de kunstenaar tot op de dag van vandaag velen inspireert en 125 jaar na zijn dood meer dan ooit leeft.

Meer boeken over schilderkunst en/of Vincent van Gogh kunt u vinden in de rubriek BRA J3.

Vindplaats: BRA J3 DENE 2015