Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

maandag 30 april 2018

De zaak Organon. Geneesmiddelen in de greep van bedrijvenpoker

Begin januari verscheen een boek over Organon, het bedrijf uit Oss dat uitgroeide van een kleine insulineproducent tot een internationaal farmaceutisch bedrijf. Een bedrijf dat bekend werd door de meest gebruikte anticonceptiepil ter wereld. De zaak Organon verhaalt over hoe het kon dat een sterk bedrijf ten onder ging aan korttermijnwinstbejag van Amerikaanse multinationals en hun Nederlandse bondgenoten. De auteurs, Jack Burgers en Johan Heilbron, laten zien hoe dit kon gebeuren. Tachtig jaar lang was Organon een succes, onder andere door de anticonceptiepil. Organon was vernieuwend tot het laatst toe, maar ging toch ten onder. Hoogwaardig onderzoek en potentiële kennis verdwenen en ruim 2.000 banen gingen verloren, onder andere door de druk van de aandeelhouders. Achtereenvolgens komen in het boek aan de orde: de expansie, de pil, het mirakel van Oss, Organon binnen Akzo, de aandeelhoudersrevolutie, bedrijfsovernames, het Amerikaans regime, de gevolgen van de reorganisatie voor het personeel, het creatief provinciaal beleid en het Pivot Park.

Vindplaats: BRA V3 BURG 2018

zaterdag 14 april 2018

Gastelse kermis in 1907

Nu de kermis in Oud Gastel nog in volle gang is, gaan we terug in de tijd met een aantal stereofoto's uit 1907 van deze festiviteit. Van oorsprong is een kermis een jaarmarkt ter gelegenheid van de wijdings- of feestdag van de parochiekerk. Het woord is een verbastering van kerkmis of kerke-misseIn Oud Gastel vond tot 1930 de kermis plaats rond 10 augustus: de feestdag van Sint-Laurentius, patroonheilige van de plaatselijke parochiekerk. Aanvankelijk duurden de festiviteiten zes dagen, later is dat teruggebracht naar drie dagen. Op de Markt stonden attracties als de draaimolen en schiettent. Kramen met snoep, speelgoed en snuisterijen vormden vanaf de Markt een lange rij tot voorbij het postkantoor in de Dorpsstraat.
A.M.B. Smulders (Sint-Michielsgestel 1867 - Oud Gastel 1923), de maker van de foto's uit onze collectie, was van 1902 tot zijn dood notaris in Oud Gastel. In de periode 1907-1909 was hij een fanatieke amateurfotograaf en maakte vele opnames, onder andere van zijn woonplaats. Toen hij merkte dat zijn werk hier onder ging lijden, is hij vrij abrupt met fotograferen gestopt. Hieronder een foto van Smulders met zijn vrouw Maria Theodora Aelberts op het notariskantoor, wellicht gemaakt met een zelfontspanner.


De volgende stereofoto geeft een mooi overzicht van bovenaf op de kramen en het volk dat op de been was.


Jong en oud liep langs de kramen op de Markt. Hieronder is op de achtergrond het raadhuis en een gedeelte van de Sint-Laurentiuskerk te zien.


Smulders woonde in Dorpsstraat 4, de straat waar ook de kermiskramen stonden. Mogelijk heeft hij de volgende vier foto's, alle genomen vanuit een vrijwel identiek standpunt, vlakbij zijn huis gemaakt.


De twee vrouwen op bovenstaande foto zijn de schoonzuster en de moeder van burgemeester Mastboom, respectievelijk Julia Brosens en mevr. M. Mastboom-Gillis. Familie Mastboom behoorde ruimt twee eeuwen tot de elite van Oud Gastel. Henri Mastboom heeft de negatieven en stereoscoopafdrukken van weduwe Smulders en een andere verwante van de notaris na diens dood ter inzage gehad (zie verder: Mastboom en de 'Groote oorlog' van J.M.W. Hopstaken, pag. 95 e.v. in Jaarboek 74 De Ghulden Roos).

De
jongens met strooien hoed op de volgende foto zijn Walter en Anton Danis. Over deze jongens is weinig informatie te vinden, maar in de online collectie stereofoto's van Smulders bij het West-Brabants Archief vinden we ze vaker terug. En wel samen met de jongens Jan Mastboom en Stan de Bie, zoon van notaris De Bie uit Zundert. We mogen aannemen dat genoemde families elkaar kenden en bevriend waren.


De broertjes Danis staan ook op onderstaande foto, links in beeld. Bij de kraam, in het midden, een vrouw met een Thoolse muts.


De laatste foto toont dezelfde kraam met speelgoed. Op de voorgrond een onbekende jongen, die met verbaasde blik frontaal in de camera kijkt.


Helaas kan de dieptewerking van deze stereofoto's in dit blog niet weergeven worden; daarvoor is een speciale stereoscoopkijker nodig. Stereofotografie kende in de negentiende en twintigste eeuw een aantal populariteitsgolven. Het begon mei 1851 in Engeland met koningin Victoria; zij raakte tijdens de Eerste Wereldtentoonstelling verrukt van de driedimensionale beelden. Al snel groeide deze bijzondere vorm van fotografie daar uit tot een ware rage. De foto's werden gemaakt met een speciale stereocamera met twee identieke objectieven. Stereokaarten werden in grote oplagen gedrukt en waren, evenals een bijbehorende stereoscoopkijker, redelijk betaalbaar. Door de voortschrijdende techniek konden stereokaarten steeds eenvoudiger en goedkoper worden geproduceerd. Daarnaast kwamen er complete systemen op de markt, waardoor ook amateurs dergelijke foto's konden gaan maken. Rond 1914 was stereofotografie onder amateurfotografen zo populair, dat er bijna evenveel stereo- als gewone camera's in gebruik waren. In het kielzog van de stereofilm volgde nog een kleine opleving van de stereofotografie rond 1955.

Meer foto's van de Gastelse notaris Smulders zijn te vinden op de beeldbank van het West-Brabants Archief.

maandag 2 april 2018

Het leven is de grootste kunst. De Brabantse kunstschilder Jan Kruijsen (1874-1938)


Eind 2017 verscheen een mooie biografie van Frank van Doorn over de even kleurrijke als arme Brabantse kunstschilder Jan Kruysen. In dit rijk geïllustreerde boek wordt een actueel beeld geschetst van het leven en werk van deze schilder. Kruysen, geboren in 1874 te Liempde, groeide op in Boxtel en Lennisheuvel. Hij was een autodidact en legde zich toe op het schilderen van landschappen, portretten en religieuze voorstellingen. Zijn missie was ‘oprechte’ kunst te maken. De basis daarvoor was zijn eerbied voor het boerenleven, zijn gelovigheid en zijn liefde voor het Brabantse land. Hij leefde in armoede, maar ondanks dat was hij een levensgenieter met een eigenzinnige kijk op de wereld. Kruysen overleed in 1938 te Eindhoven. Frank van Doorn, historicus en bestuurslid van Heemkundekring Boxtel, poogt in zijn boek een antwoord te krijgen op een aantal vragen: Wie was Jan Kruijsen, hoe zag zijn werk eruit en op welke manier kunnen we daar naar kijken? Jan Kruijsen heeft ongeveer 3.500 schilderijen gemaakt. Een deel van zijn werken is te zien in Museum Kruysenhuis te Oirschot.
Vindplaats: BRA J3 DOOR 2017