Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

maandag 31 juli 2017

Tijdschrift: Heemschild

Het tijdschrift Heemschild is een uitgave van Heemkundige Kring De Oude Vrijheid uit Sint-Oedenrode. Het blad verschijnt vier keer per jaar, sinds 2017 (nr.2) als kleurendruk. De inhoud van de jaargangen 1967-2016 is online raadpleegbaar.
Het werkgebied van deze heemkundekring, opgericht in 1954, omvat gemeente Sint-Oedenrode en aangrenzende gemeenten (o.a. Son en Breugel en Liempde). Doel van de vereniging is het wekken van belangstelling voor de eigen streek en haar bewoners. Het eerste nummer van Heemschild verscheen in 1967. Pater Wiro Heesters (1914-1996) legde hiervoor de basis. Hij was bestuurslid van de heemkundekring en schreef jarenlang een groot aantal bijdragen voor het periodiek. Bedoeling was middels het blad de leden die niet regelmatig naar de vergaderingen kwamen op de hoogte te houden van de activiteiten. Daarnaast wil men een ieder kennis bijbrengen van de geschiedenis van Sint-Oedenrode. Momenteel heeft Heemschild als ondertitel:
Geschiedenis - Archeologie - Fotografie - Natuur van Sint-Oedenrode

Sint-Oedenrode heeft een rijke geschiedenis. Het was de hoofdplaats van het Kwartier Peelland en de voormalige hoofdplaats van Graafschap Rode. De Meijerij bestond vroeger uit vier landstreken; de vier Kwartieren van de Meijerij. Omstreeks 1231-1232 kregen de hoofdplaatsen vrijheids- oftewel stadsrechten van de hertog van Brabant. Ook Sint-Oedenrode werd zo een vrijheid. Vrijheidsrechten betekenden voor de inwoners van het dorp dat zij voortaan vrije burgers waren; ze vormden zo een aparte stand naast de adel en de geestelijkheid.
Met ingang van 1 januari 2017 vormt Sint-Oedenrode samen met Schijndel en Veghel de nieuwe gemeente Meierijstad.

Heemschild is vanaf jaargang 1 (1967) tot heden aanwezig en raadpleegbaar op niveau 0 van de universiteitsbibliotheek.

Vindplaats: T 07405

woensdag 12 juli 2017

Handschrift Jac Vos

Onlangs heeft de Brabant-Collectie middels schenking het handschrift Een boerenleven: ontwikkelingsgang van het boerenbedrijf in de zandstreken van West-Noord-Brabant over de laatste 70 jaren van Jac Vos verworven.
Titelpagina

Portret van Jac Vos (1871-1948)
Fotograaf: onbekend
(Collectie Joseph Vos)

Jac Vos, geboren in gemeente Roosendaal en Nispen op 13 juli 1871 en aldaar overleden op 17 december 1948, stamde uit een katholieke familie van welgestelde boeren. Hij was eveneens landbouwer en veefokker tot 1927. Zijn boerderij bevond zich aan de Vinkenbroeksche straat 3.

De door Jac Vos gebouwde boerderij, 1926
Prentbriefkaart
(Collectie Joseph Vos)
Na zijn terugtrekking uit het bedrijf wijdde Jac, ook wel Ko Vos genaamd, zich verder aan talrijke bestuurlijke functies in regionale landbouworganisaties. Hij was o.a. 40 jaar voorzitter van de Noordbrabantsche Christelijke Boerenbond, afdeling Roosendaal en ruim 20 jaar actief in het hoofdbestuur. In Roosendaal richtte hij de Boerenleenbank op en bleef ruim 40 jaar voorzitter. Dezelfde rol bekleedde hij voor de R.K. Landbouwwinterschool. Vos was oprichter en voorzitter van de fokcentrale in Roosendaal en medeoprichter en voorzitter van de Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek Roosendaal tot de fusie met ‘De Dinteloord’ en Zevenbergen. Als pleitbezorger van de boeren had hij tevens politieke aspiraties. Van 1897 tot 1927 was hij gemeenteraadslid in Roosendaal en Nispen. Van 1923 tot 1927 was hij Provinciale Statenlid en 8 jaar lang belangenbehartiger in de Tweede Kamer voor de fractie van de Roomsch-Katholieke Staatspartij tijdens het interbellum (1925-1933). Zowel zijn voorouders als zijn nakomelingen hebben een rol gespeeld in het lokale bestuur en daarbuiten. Eind jaren vijftig is er een straat in de nieuwe wijk Westrand naar Vos vernoemd. Die straat ligt niet ver van zijn laatste woonhuis aan de Wouwscheweg 1a, gebouwd door Jac. Hurks.

Het in een omslag gestoken, losbladige handschrift bestaat uit 147 pagina’s en dateert vermoedelijk van vóór 1940. Het betreft een minutieuze beschrijving van het boerenleven, de omvang (aantallen en soorten vee, oppervlakte van de bedrijven en inrichting van de gebouwen), het teeltplan (soorten gewassen), de werkzaamheden het jaar rond, de gebruiken, de cultuur, maar ook de ontwikkelingen binnen de bedrijven en op bestuurlijk niveau (opkomst landbouwcoöperaties).
Pagina 1 uit het handschrift: Algemeen overzicht
Het handschrift zal waarschijnlijk gediend hebben voor de artikelen die Vos in het Jaarboek De Ghulden Roos publiceerde: 
  • ‘Boekweitfooi: bijdrage tot de studie van den ontwikkelingsgang van het boerenbedrijf in de zandstreken van Westelijk Noord-Brabant’, in: Jaarboek nr. 1 (1941), p. 101-104. 
  • ‘Uitvindingen in onze streken op het terrein van den landbouw: bijdrage tot de studie van den ontwikkelingsgang van het boerenbedrijf in de zandstreken van Westelijk Noord-Brabant’, in: Jaarboek nr. 3 (1943), p. 58-60.
Zijn teksten kunnen bijvoorbeeld fraai geïllustreerd worden met prentbriefkaarten van het Brabants Dorpsleven.
Brabantsch Dorpsleven: Het dorschen van boekweit
J.H. Schaefer's Platino Uitg.  Amsterdam 
0102|17
Prentbriefkaart, 1917

Pagina 26 uit het handschrift: Het blekken of schillen van eikenhout

Eikschillers in het bosch
Uitgever en fotograaf: A. van Erp, Ginneken, vóór 1907
Prentbriefkaart
Naar verwachting zal eind 2017 zowel het handschrift als het typoscript (158 pagina’s) via de Brabant Cloud digitaal beschikbaar gesteld worden (fulltext doorzoekbaar).

Literatuur:
Bij het overlijden van Jac Vos plaatste het Brabants Nieuwsblad (18 december 1948) een uitgebreid artikel.

Verwijzingen naar (teksten van) Jac Vos in:
  • Ir. A.H. Crijns en prof.dr. F.W.J. Kriellaars, ‘Het gemengde landbouwbedrijf op de zandgronden in Noord- Brabant 1800-1885’, in: Bijdragen tot de geschiedenis van het Zuiden van Nederland (deel LXXII), Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact, 1987. Zie p. 229, 247, 267, 273.
  • Ir. A.H. Crijns en prof.dr. F.W.J. Kriellaars, ‘Ontwikkeling en verandering in de agrarische sector’, in: Geschiedenis van Noord-Brabant, deel 2 (1890-1945, Emancipatie en industrialisering), Amsterdam / Meppel: Boom, 1996. Zie p. 162-182.
  • Ir. A.H. Crijns, ‘De grote ommekeer in de agrarische sector’, in: Geschiedenis van Noord-Brabant, deel 3 (1945-1996, Dynamiek en expansie), Amsterdam / Meppel: Boom, 1997. Zie p. 148-167.
De bestuurlijke rol van Jos Vos in Roosendaal en West-Brabant wordt beschreven in: 
  • Dr. L.J.P. van Gastel, ‘Roosendaal tussen platteland en stad’, in: Bijdragen tot de geschiedenis van het Zuiden van Nederland (deel C: A 1770-1900), Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact, 1995. Zie p. 101-102, 284, 341.
  • Dr. J.J.A.M. Gorisse, ‘Roosendaal tussen platteland en stad’, in: Bijdragen tot de geschiedenis van het Zuiden van Nederland (deel C: B 1900-1970), Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact, 1995. Zie p. 14, 19, 30, 66, 112, 114, 168, 227. 

dinsdag 11 juli 2017

Schenking fotocollectie Nard Vogels

Op 20 mei jl. schonken de kinderen van Nard Vogels zijn gehele fotografische oeuvre in de vorm van ca. 3.100 afdrukken (zowel vergrotingen als foto’s in albums), ruim 5.000 (glas)negatieven en 827 dia’s aan de Brabant-Collectie. Het ontsluiten en duurzaam conserveren van deze collectie zal de nodige tijd in beslag nemen.
Nard Vogels bij vergrotingsapparaat
© Jan van Eijk
Nard Vogels (1900-1973) is een Brabantse amateurfotograaf die naast zijn werk op de boerderij, de natuur en het dagelijks leven in onze provincie fotografeerde. Hij woonde in het buurtschap Vlokhoven te Eindhoven en had 9 kinderen. Vaak trok hij in alle vroegte, als de nevel nog over de velden hing, erop uit om dauw op spinnenwebben en planten te fotograferen.Hij had een hechte verbondenheid met de natuur. 
Bedauwde grashalm, 1942
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
Vogels was bevriend met Martien Coppens (1908-1986), wiens kerncollectie zich ook bij de Brabant-Collectie bevindt. Beiden fotografeerden veelvuldig het boerenleven en de natuur en hadden een goed oog voor het lichtspel en de weergave van dreigende luchten en wolkenpartij. Coppens fotografeerde Nard Vogels als boer tussen 1935-1940.
De Maaier, eind jaren 30
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
Nard ontwikkelde zelf zijn platen en films en maakte na selectie tevens zijn vergrotingen. Vervolgens bracht hij nauwkeurig retouches aan op de afdrukken, die hij inzond naar fotowedstrijden. Tientallen prijzen en eervolle vermeldingen heeft hij behaald, zowel op tentoonstellingen als wedstrijden (ook in buitenland). Hij was lid van de Eindhovense fotoclub ‘De Amateur’.

Naast familiefoto’s en portretten maakte hij opnamen van o.a. boerenleven, ambachten, gebouwen, stillevens, (winter)landschappen en flora en fauna. 

Een impressie:
Nijs en Frans Vogels bij hun paard, 1943
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
Dauw op spinnenweb, 1953
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
Waterlelies, 1936
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
Wilgenkatjes, 1935
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
Vis met uien op een bord, 1934
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU

Het schaduwspel met drie glazen, 1938
© Nard Vogels | Brabant-Collectie, TiU
De collectie Nard Vogels vormt een mooie aanvulling op het reeds aanwezige werk van zes andere Brabantse fotografen.

donderdag 6 juli 2017

Bijzonder verhaal bij een uniek Eindhovens fotoalbum

Eind mei jl. vond de overdracht van een uniek fotoalbum plaats, nadat het bijzondere verhaal over de totstandkoming hiervan bijna 3 jaar eerder was opgetekend. De schenker, Wick Bannenberg, was vier jaar oud toen de geallieerden in september 1944 Eindhoven bevrijdden. Desondanks heeft hij herinneringen genoeg aan de oorlogsjaren. Zijn vader was directeur van de melkfabriek St. Joseph, gelegen aan de Paradijslaan langs de Dommel.
Binnenzijde voorplat album met etiket van de fotograaf
Formaat: 24 x 33,5 cm. Oblong
Het album bestaat uit 16 bladen en bevat in totaal 101 foto’s van de Eindhovense fotograaf A. van Beurden. Hij legde de bevrijding van Eindhoven en de daaropvolgende dagen (18-19 september 1944) vast: juichende mensen, geallieerde soldaten en colonnes militaire voertuigen die zich een weg baanden door de straten van Eindhoven en de ravage. Tevens maakte Van Beurden portretten van prins Bernhard tijdens zijn bezoek aan Eindhoven op 23 september 1944.
Feestvierende menigte op de markt te Eindhoven
Pagina 9 (verso) uit het fotoalbum
© A. van Beurden, 18 september 1944
Van Beurden was namelijk ‘hoffotograaf’. Dit stond met sierlijke letters op de gevel van zijn zaak vermeld, die overigens flink was getroffen door het Duitse bombardement. Zodoende kon hij zijn foto’s hier niet meer ontwikkelen.
De verwoeste fotozaak van A. van Beurden in de Nieuwstraat
Pagina 13 (verso) uit het fotoalbum
© A. van Beurden, 19 september 1944 of iets later
Terwijl een groot deel van het bevrijde Eindhoven zonder elektriciteit, gas en water zat, waren deze voorzieningen nog volop in werking in de melkfabriek en directeurswoning van Bannenberg. Als dank voor de geboden hulp heeft Van Beurden de foto’s samengebracht in dit album: Bernhard en de bevrijding, mede mogelijk gemaakt door de badkuip van Bannenberg. Slechts drie soortgelijke albums werden samengesteld: één voor de familie Bannenberg, één voor de familie Philips en één voor prins Bernhard / Het Koninklijk Huis.
Prins Bernard gezeten in een Willys jeep voor villa Ravensdonck op de hoek Ten Hagestraat-Vestdijk.
Aan het demontabele stuur te zien is deze jeep een Airborne-uitvoering,
die met een ‘glider’ (zweefvliegtuig) werd vervoerd.
Pagina 1 (recto) uit het fotoalbum
© A. van Beurden, 23 september 1944
Nieuwsgierig geworden? Lees het persoonlijke verhaal – geschreven door Emy Thorissen en Jurgen Pigmans - en bekijk meer foto’s uit het album in nummer 3 van het tijdschrift In Brabant (2014), p. 16-37. 
Ter gelegenheid van de herdenking van 75 jaar Bevrijding van de provincie Noord-Brabant in 2019 haalt Crossroads Brabant 40|45 meer van dit soort persoonlijke verhalen op. Zie ook de brochure.

woensdag 5 juli 2017

Senioren Hello Summer Campus Festival

De Brabant-Collectie was op dinsdag 4 juli jl. met een informatiestand en fotopresentatie aanwezig op het Senioren Hello Summer Campus Festival. De gepensioneerde oud-medewerkers werden op de informatiemarkt ontvangen met een mini-high tea en konden kennis nemen van de voor hen beschikbare campusfaciliteiten, zoals HOVO, Personeelsvereniging, Geschenkenshop PrismaPrint, Personeelszaken, Books 4 Life en het SportcentrumVoor de Brabant-Collectie een uitgelezen kans om op de campus in contact te komen met een potentiële doelgroep en de diversiteit van de collectie te tonen.
De informatiestand met bibliothecaris Pia van Kroonenburgh. Rechts de fotopresentatie
Impressie van de informatiemarkt
De stand van de Brabant-Collectie had over belangstelling niet te klagen. Men was zeer geïnteresseerd in wat de Brabant-Collectie te bieden had. Na een welkom door Koen Becking, voorzitter College van Bestuur, kregen de deelnemers een kijkje in de keuken van de nieuwe campus en konden zij tijdens een lezing van Pieter Siebers meer te weten komen over het Tilburg University Erfgoedproject. Aansluitend vierden zij met swingende muziek en lekker eten het einde van dit academisch jaar en het begin van de zomer op het gelijknamige Festival rondom de campusvijver.

maandag 3 juli 2017

Koning Willem-Alexander ziet Abraham in Tilburg: 27 april 2017

Eind april is binnen een tijdsbestek van 50 uur het unieke boek over Koningsdag Tilburg verschenen. Hierin wordt o.a. verslag gedaan van het bezoek van koning Willem-Alexanderkoningin Máxima, hun drie dochters en andere leden van de koninklijke familie aan Tilburg op 27 april 2017. Daarnaast bevat het boek andere bijdragen, zoals de speciaal voor deze gelegenheid gemaakte gedichten door de stadsdichter, de juniorstadsdichter en de campusdichter. Ook is er aandacht voor 250 jaar Oranje in Tilburg. Het allereerste bezoek van een Oranje aan deze stad, door prins Willem V (1766), het verblijf van koning Willem II, als ook diverse andere koninklijke bezoeken worden besproken. De ruim 20 fotografen en schrijvers hebben niet alleen een (foto)verslag van de wandeling langs de ’13 werelden’ gemaakt, maar ook van de vele festiviteiten in de rest van de stad, zoals bijvoorbeeld de Koningsnacht, Korvel, en het Leijparkfestival. Ook bezochten zij locaties en besloten feestelijkheden, zoals Koningsvoorde en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis.
Het boek is een prachtig promotiemiddel geworden voor de stad Tilburg en is al na 50 uur aangeboden aan koning Willem-Alexander als aandenken aan zijn verjaardag in Tilburg.

Vindplaats: BRA M4 PEET 2017