Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

dinsdag 14 maart 2017

En de boer hij ploegde voort...

De maand maart wordt ook wel de lentemaand genoemd. In de beeldende kunsten wordt de lente vaak verbeeld door het ploegen en zaaien van een boer; het voorbereiden van het land op het komende groeiseizoen. In de winter verzorgde de boer zijn vee dat op stal stond en deed achterstallig werk rondom de boerderij. In maart begon de zware fysieke arbeid. Soms werd er over de landerijen eerst mest van de potstal uitgereden. Voor het ploegen spande de boer één of meerdere paarden of ossen in en dagenlang deed hij niets anders dan ploegvoren maken. Hieronder tonen we vijf prentbriefkaarten met dit thema uit de collectie Jegerings.

De eerste afbeelding toont een man en jongen aan de ploeg. Beiden hebben de staart van de ploeg in de linker- en de leidsels van het trekpaard in de rechterhand. De paarden dragen een haam om de nek om hun trekkracht ten volle te benutten. De ploegschaar is voorzien van een keerblad of rister om de grond te keren. De boer ploegde in één richting en moest rondgaan om aan de andere zijde van de akker een nieuwe voor te maken. Mogelijk was C. van den Berk (1886-1957) uit Dongen de fotograaf van deze opname; hij is herkend als fotograaf van een van de opnames uit deze serie.
Brabantsch Dorpsleven: Aan de ploeg
Fotograaf: mogelijk C. van den Berk
Prentbriefkaart, 1922
Uitg. Roukes & Erhart, Baarn
Deze ingekleurde opname van Herman de Ruiter (1871-1949) is hoogstwaarschijnlijk gefotografeerd in de Meierij en laat zowel het ploegen als zaaien zien. Bijzonder aan de ploeg is het wieltje aan de voorzijde. Het paard draagt een vliegennet, haam en dek met takken op de rug.
Ploegen en zaaien
Fotograaf: Herman de Ruiter
Prentbriefkaart, 1902
Uitg. J.J.N. Loretz, Fa. Wed. J. Loretz, 's-Bosch
 
Op de derde prentbriefkaart bedient een boer een houten wiel- of karploeg. Het voorste deel heeft een as met een groot en klein wiel. Het grootste wiel staat in de voor, het kleine wiel op de niet omgeploegde grond. Dit bevorderde de stabiliteit. Het achterste deel is de eigenlijke ploeg. Een hoog T-vormige onderdeel voor de leidsels van het paard onderscheidt deze ploeg van de hier getoonde.
Ploegen
Fotograaf: onbekend
Prentbriefkaart
Uitg. Weenenk & Snel, Den Haag
Op onderstaande prentbriefkaart is eveneens de veelgebruikte wiel- of karploeg te zien, nu van metaal en getrokken door een paardenspan. Deze ploeg heeft een dubbele staart, net als de voorgaande. 
Noord-Brabant, Achter den ploeg
Fotograaf: onbekend
Prentbriefkaart, 1917 (serienummer 17356)
Uitg. Jean Smits & Zonen, drukkerij, Tilburg
Voor het zware ploegwerk bij ontginningswerkzaamheden werden veelal meerdere trekdieren ingezet, zoals bijvoorbeeld bij de ontginningen ten noorden en zuiden van de Strabrechtse heide of bij de ontginning van de heide tussen Esbeek en Hoge en Lage Mierde (het huidige landgoed 'De Utrecht'). Onderstaande afbeelding toont zes ossen die met brede banden over nek- en schouderpartij zijn ingespannen voor de ploeg. Dat er flink diep geploegd werd, is te zien aan het niveauverschil tussen de dieren links en rechts.
Heide-ontginning
Fotograaf: onbekend
Prentbriefkaart
Uitg.Weenenk & Snel, Den Haag 
Meer onderwerpen uit het Brabantse boeren- en plattelandsleven vindt u op de website Brabants Dorpsleven.

maandag 13 maart 2017

Brabant-Collectie bij 'Mensen en hun geschiedenis' in Mill

Op zondag 2 april neemt de Brabant-Collectie deel aan het evenement 'Mensen en hun geschiedenis' in het Cultureel Centrum Myllesweerd in Mill. Geïnteresseerden kunnen presentaties en lezingen bijwonen en een informatiemarkt bezoeken om meer te weten te komen over onderzoek naar familieverleden en over de geschiedenis van Oost-Brabant. Ook het Brabants Historisch Informatie Centrum, de Nederlandse Genealogische Vereniging, de heemkundeverenigingen van gemeente Mill en het Senioren Hobby Centrum  zijn aanwezig in de theaterzaal. In de Tuinkamer worden parallel lezingen verzorgd over geschiedenis en stamboomonderzoekDe rijke collectie historische stukken van Heemkundevereniging Myllesheem uit Mill en bijzondere materialen uit de Brabant-Collectie worden in de afgescheiden vergaderruimtes getoond. Deskundigen zullen aanwezig zijn om toelichting te verstrekken.
Datum/tijd: zondag 2 april 2017 van 11.00 - 17.00
Adres: Cultureel Centrum Myllesweerd, Kerkstraat 3, 5451 BM Mill 
Toegang: gratis

donderdag 9 maart 2017

180 jaar Provinciaal Genootschap

Woensdag 8 maart jl. was het precies 180 jaar geleden dat in 's-Hertogenbosch het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant werd opgericht. De oprichtingsvergadering vond plaats in de Bossche Sociëteit het Casino. De initiatiefnemers waren onder andere de rector van de Latijnse school Cornelis Rudolf Hermans (1805-1869), de gouverneur van Noord-Brabant baron Andreas J.L. van den Bogaerde van Terbrugge (1787-1855) en de Bossche drukker Hendrik Palier (1785-1853).
Met dank aan het BHIC tonen wij u hier de oprichtingsakte van het Genootschap met de bijbehorende handtekeningenlijsten (Bron: Brabants Historisch Informatiecentrum, 's-Hertogenbosch. Archieftoegang: 216 Provinciaal Genootschap Kunsten & Wetenschappen, 1836-2006. Inventarisnummer 46).


woensdag 8 maart 2017

De zussen Van Gogh

Eerste druk
De rijke boekenverzameling die de Brabant-Collectie heeft over Vincent van Gogh is recent uitgebreid met de eerste en enige publicatie over De zussen Van Gogh. Dit werk van kunsthistoricus Willem-Jan Verlinden is dermate succesvol dat er binnen korte tijd een vijfde druk is verschenen. Niet alleen de nooit eerder gepubliceerde brieven, maar ook de afbeeldingen maken dit werk bijzonder. Voor de locatie Helvoirt leverde de Brabant-Collectie beeldmateriaal aan voor dit boek.
Verlinden plaatst voor het eerst niet Vincent en Theo, maar de drie dochters van de familie Van Gogh in de spotlights. Met dit levensverhaal op basis van door Anna, Lies en Wil geschreven brieven en andere persoonlijke documenten, schetst hij een fascinerend beeld van deze drie domineesdochters en de roerige tijden die zij meemaakten in de tweede helft negentiende eeuw en gedurende het fin de siècle.
Vijfde druk
De auteur geeft daarnaast een unieke inkijk in het protestante domineesgezin Van Gogh tussen 1849 en 1941 in al hun verschillende leefomstandigheden. Woonplaatsen van de familie zijn Zundert, Helvoirt, Etten, Nuenen en Breda in het katholieke Noord-Brabant. Daarna verspreidden de familieleden zich naar andere delen van Nederland en daarbuiten.

Meer boeken over Vincent van Gogh vindt u in de rubriek BRA J3.

Vindplaats: BRA J3 VERL 2016 en CBM 369 B 50.