Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

vrijdag 26 januari 2018

Een Wittenbergse Lutherband

Soms komt de tekst van een boek op de tweede plaats en kunnen andere aspecten van een boek onderwerp zijn van onderzoek. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de Hebreeuwse grammatica uit 1607 van de theoloog Johann Buxtorf (1564-1629). In de Universiteitsbibliotheek Tilburg bevindt zich onder signatuur TFH-A 4183 een buitengewoon interessant exemplaar van dit boek. Het gaat hier om een Hebreeuwse tekst, dus wat nomaliter het achterplat van de boekband is, is hier het voorplat. Op dit plat is een plaatstempel te zien met daarop de afbeelding van Maarten Luther (1483-1546). Op het achterplat treft men nog een portret aan: de helaas sterk vervaagde plaatstempel van de Lutherse theoloog Philipp Melanchton (1497-1560). Boven de afbeelding van Luther ziet men de initialen H.T.M. of M.T.H. van de eerste eigenaar oftewel degene die de opdracht heeft gegeven zijn boek in varkensleer te laten binden en te laten decoreren met de portretten van twee reformanten. Wie achter de initialen schuilgaat, weten we vooralsnog niet, maar onder de plaatstempel ziet men het jaar waarin het boek gebonden is: 1610. Verder is de plaatstempel van Luther gesigneerd door de boekbinder in de boog boven Luthers hoofd. Het betreft Thomas Krüger uit Wittenberg. Maar Thomas Krüger is in 1591 overleden. Zijn stempelmateriaal is dus in andere handen overgegaan. Wie is dan de boekbinder geweest?
Dit exemplaar van de Universiteitsbibliotheek Tilburg roept nog meer onbeantwoorde vragen op. Van wie zijn de talloze contemporaine handschriftelijke Latijnse en Hebreeuwse aantekeningen? Het boek is gedrukt in Bazel, waar Buxtorf overigens sinds 1588 als hoogleraar Hebreeuws aan de universiteit werkte. Maar het is gebonden in Wittenberg, 773 km ten noorden van Bazel. Wie zijn de opeenvolgende eigenaars geweest en waardoor is het boek vervolgens 645 km westelijk terecht gekomen in de bibliotheek van het Grootseminarie Haaren? Als boeken toch konden spreken.

maandag 22 januari 2018

Tijdschrift: Aaw nieuws?

Sinds mei 2010 geeft Heemkundekring De Ketsheuvel het tijdschrift Aaw nieuws? uit. Dit periodiek, dat twee keer per jaar verschijnt, besteedt aandacht aan onderwerpen uit de geschiedenis van KaatsheuvelEen overzicht van de inhoud van de reeds verschenen tijdschriftnummers is online raadpleegbaar. Aaw nieuws? bevat o.a. artikelen over geloofsleven, dialect, economische en familiegeschiedenis. Heemkundekring De Ketsheuvel is sinds 2007 actief. Nadat de vorige vereniging (met dezelfde naam) was gestopt, heeft op 29 maart 2007 een initiatief van de stichtingen STERK en Doen We! geleid tot een nieuwe heemkundekring. De Ketsheuvel verricht onderzoek naar de historie van het kerkdorp en organiseert tentoonstellingen en lezingen met als doel in brede kring belangstelling te wekken voor eigen streek en bevolking.
Voor de oorsprong van de naam Kaatsheuvel zijn verschillende verklaringen. Een daarvan is de naam Hendrik Cets, die op een hoeve woonde genaamd De Cetshoeve. Een andere verklaring is de afleiding van kaatsspel en van de Heilige Catharina. Tot slot is er de connectie met de oudste benaming van Kaatsheuvel, namelijk Kesthovel. Kets betekent opslagplaats of voorraadschuur, hovel is een verhoging in het landschap. Kaatsheuvel, vroeger behorende tot de Heerlijkheid Venloon (de oude benaming van Loon op Zand), lag op de grens van Holland en Staats-Brabant. De beruchte bende "De Witte Veer"  ondernam rond 1720 regelmatig rooftochten tot ver in de republiek Holland. Over dit onderwerp verscheen in 2010 een artikel in Aaw nieuws?
In het laatste nummer van 2017 staat o.a. een artikel over het leven van Christiaan Meeuwsen, geschreven door zijn kleinzoon Ton de Kort. Verder een artikel over Straetse en Vaertse Twisten (1840-1856), de Tiendenkwestie en het eerste deel van Herinneringen aan Pius X-ULO/MAVO.

Het tijdschift is aanwezig vanaf jaargang 1 (2010) tot heden en raadpleegbaar op niveau 0 in de Universiteitsbibliotheek.
Vindplaats: T 10804