Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

maandag 25 november 2019

Tijdschrift: Aa-Kroniek

De Heemkundekring Budel en Cranendonck startte eind 1982 met een heus 0-nummer van de Aa-kroniek. Bij het alfabetiseren van tijdschriften kom je niet veel ‘vroegere’ titels tegen. Maar het was bij de naamgeving om het riviertje Aa te doen, dat ‘het heemgebied Budel-Soerendonk-Maarheeze verbindt en ook scheidt’, zo wordt in dat eerste nummer toegelicht. Iedereen wordt uitgenodigd bijdragen in te sturen. Er wordt bij vermeld: ‘Het is echt niet nodig dat alles historisch verantwoord is, integendeel: vraagtekens plaatsen nodigt uit tot het schrijven van artikelen die een antwoord op probleemstellingen kan geven’. Er kan worden gesteld dat de oproep geslaagd is te noemen. Volgend jaar, in 2020, beleven we de veertigste jaargang van het heemkundeblad van ‘De Baronie van Cranendonck’, want zo heet de kring sinds 2003. Budel, Budel-Dorplein, Budel-Schoot, Gastel, Maarheeze en Soerendonk vormen nu het geografisch kader van vereniging en tijdschrift. Opmerkelijk is dat Jac Biemans er vanaf het allereerste nummer aan verbonden is, als redactielid, maar ook als auteur. Het periodiek verschijnt vier keer per jaar en het op A5-formaat vormgegeven blad is altijd rijk gevuld.

Er verschijnen artikelen van uiteenlopende aard, vaak van een serieuze omvang. Regelmatig is het zo dat een artikel over meerdere nummers moet worden uitgesmeerd. Of het nou over de kerk van Maarheeze, de postgeschiedenis van Budel of het verenigingsleven in Soerendonk gaat, in elk artikel wordt het onderwerp van vele kanten belicht. Over de meer recente onderwerpen gebeurt dit vaak aan de hand van interviews. Ook na zoveel jaren zijn er nog nieuwe onderwerpen die voor het eerst en zo uitgebreid aandacht krijgen. 

Zo werd in het derde nummer van 2019 Florian Thirion aan de lezers voorgesteld. Hij was lid van één van de Waalse families die voor hun boterham naar Budel verhuisden en daar werkzaam waren in de zinkfabriek van Dorplein. Een andere bijdrage (onderdeel van een reeks) kun je lezen als de biografie van een straat. Al wandelend door de Grootschoterweg kom je meer te weten over de aldaar gelegen huizen en de levenswandel van hun bewoners. In de geschiedenis van een parochie(kerk) kunnen we, mede aan de hand van biografieën van de opeenvolgende pastoor, goed volgen hoe de ontwikkeling van de geloofsgemeenschap ter plekke tussen 1819 en 2019 is verlopen. In het herdenkingsjaar 2019 is vanzelfsprekend ook in de Aa-kroniek aandacht voor de lokale verhalen, in dit geval over de Britse piloot Andrew Robinson die op 27 januari 1943 met zijn vliegtuig bij Maarheeze is gecrasht en bij de familie Koenraadt werd opgevangen. Dat het verenigingsleven een rijke geschiedenis kent, maar helaas niet altijd een happy end, wordt in het artikel over schietvereniging ‘De Vrije Hand’ uit de doeken gedaan. 

De Aa-kroniek is aanwezig en raadpleegbaar op niveau 0 van de universiteitsbibliotheek.
Vindplaats: T 07422

maandag 11 november 2019

Boerenverhuizing in oorlogstijd

11 november 1941: het is een grauwe oorlogsdag, deze Sint-Maarten. Maar ook een dag waarop een bonte stoet van Goirle naar Esbeek trekt. Boer Harrie Oerlemans, zijn vrouw Leida Oerlemans-Harbers, hun kinderen, de huisraad én de complete veestapel (inclusief mestvoorraad en veevoeder) verhuizen met de hulp van hun nieuwe buurtbewoners naar Esbeek. Om precies te zijn naar de Poorthoeve op de oude heerlijkheid ThuldenHier had levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht enige jaren daarvoor een uitgestrekt gebied met heide, bos en moeras ontgonnen tot Landgoed De Utrecht.
Het gebeuren haalt de landelijke pers: op zondag 16 november 1941 staat een uitgebreid verslag van een Bossche correspondent in De Telegraaf, op zaterdag 29 november wordt hetzelfde relaas in een kopblad van deze krant, De Courant. Het nieuws van den Daggepubliceerd. Fotopersbureau Het Zuiden maakte een beeldverslag en een aantal van deze foto's bevindt zich in onze collectie.

In alle vroegte reizen op de dag van de 'overtrek' de buurtbewoners met paard en wagen van Esbeek naar boerderij Sint Jacob, gelegen onder Goirle: een tocht van drie uur. De wagens zijn versierd en de boeren en boerinnen dragen hun traditionele Brabantse klederdracht: de mannen in blauwe kiel en met een papieren roos op een zijden pet, de vrouwen in schort en omslagdoek en getooid met Brabantse muts. Direct wordt begonnen met het inladen van huisraad en gereedschap en het opladen van de wagens.
Fotopersbureau het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (3)
Na het inladen krijgen de verhuizers in de oude boerderij van Oerlemans een stevige maaltijd voorgezet.
Fotopersbureau Het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (6) (bis)
Een lange stoet trekt al zingend door de straten en over het platteland. Vooraan lopen de boerenmeisjes met het vee, gevolgd door de wagens met huisraad en hooi. Hoogtepunt is de schòòn kéér. Deze feestelijke versierde wagen met daarop het boerengezin wordt geleid door de meest nabije buurman. Op de wagen zijn in goud de initialen aangebracht van het boerenpaar. 
Fotopersbureau Het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (9)
Onderweg wordt als er een café in zicht is "den dam eronder gezet" om een drankje te nemen. Een steun wordt onder de wagens gezet, de paarden krijgen even rust en worden gelaafd en gevoerd. Mogelijk is onderstaande foto gemaakt bij Herberg Den Hemel in Hilvarenbeek.
Fotopersbureau Het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (8) (bis)
Aangekomen op de grens van het buurtschap is het tijd voor "de zoete inkomst". Het boerenpaar wordt hartelijk welkom geheten en gewezen op de rechten en plichten binnen het buurtschap. Dit wordt bezegeld met een zoete drank, opgediend uit een antieke anijskom door twee buurvrouwen.
Fotopersbureau Het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (14)
Gedurende de verhuizing hebben de boerenmeisjes continu een feestelijk versierde kroon bewaakt. De mannen zijn er namelijk op uit deze kroon te roven en als ze dat lukt, verdienen ze een halve liter jenever. Op onderstaande foto wordt de kroon uitgedragen en getoond. 
Fotopersbureau Het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (11)
Het echtpaar Oerlemans-Harbers betrekt de nieuwe boerderij en hangt de kroon in de woonkamer onder de schouw. Deze blijft daar hangen tot een nieuwe buur op het buurtschap komt wonen.
Fotopersbureau Het Zuiden
Vindplaats: ML / 215 (12)
Bijzonder is dat deze verhuizing met zoveel pracht en praal werd uitgevoerd, zeker in de oorlogsjaren. Volgens bovengenoemd krantenartikel is dit mede te danken aan de heren van Landgoed De Utrecht die een feestelijk tintje aan deze overtrek hebben willen geven.

En hoe zit het met de boerenovertrek in de 21e eeuw? Dat het nu niet meer gaat om verhuizen moge duidelijk zijn. Rijdend in een boerenhuifkar, al dan niet verkleed in boerentenue, gezellig samenzijn, eten en drinken, dat is waar het nu om draait.