Over mij

Mijn foto
De Brabant-Collectie is in 1837 in 's-Hertogenbosch opgericht door het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant en wordt sinds 1986 beheerd door de bibliotheek van de Universiteit van Tilburg

donderdag 23 mei 2019

Driemaal Coppens in Museum De Wieger

Op 12 mei jl. is de expositie ‘Driemaal Coppens in beeld’ met een culturele middag voor genodigden geopend in het gemeentehuis te Deurne. Het werk van de familie Coppens wordt getoond: beeldhouwer Joep, fotograaf Martien en schilder/schrijver Els. Aanleiding voor deze tentoonstelling is het zestigjarig jubileum van Joep Coppens als beeldhouwer. In 1959 kapte hij zijn eerste beeld: een portret van zijn vader, de fotograaf Martien Coppens. 
Voor deze gelegenheid werkte de Brabant-Collectie samen met Museum De Wieger en verstrekte 35 originele vintage prints van Martien Coppens in bruikleen. 
Op de bovenverdieping worden bronzen en houten beelden van Joep in combinatie met foto’s van Martien geëxposeerd. Joep is in hoge mate geïnspireerd door het werk van zijn vader. In de plasticiteit ligt een sterke parallel qua licht- en donkerspel. Zowel de abstracte als figuratieve beelden vormen een harmonisch geheel met de foto’s. De thema’s variëren van het boerenleven en de Peel tot architectuur en industrie.
© Paul Slot | Brabant-Collectie, Tilburg University
© Paul Slot | Brabant-Collectie, Tilburg University
© Paul Slot | Brabant-Collectie, Tilburg University
In de ateliers worden de beelden van Joep gecombineerd met de olieverfschilderijen van Els uit de periode 1971-1992: (kinder)portretten, stillevens en landschappen in een naïef-realistische stijl, maar ook hangen hier haar grote abstracte werken.
© Paul Slot | Brabant-Collectie, Tilburg University

© Paul Slot | Brabant-Collectie, Tilburg University
In de tuin van De Wieger staan nog enkele grotere bronzen beelden van Joep opgesteld.
© Paul Slot | Brabant-Collectie, Tilburg University
Bij de tentoonstelling is een rijk geïllustreerde catalogus 3x Coppens in beeld verschenen met de ondertitel: ‘Beelden zeggen meer dan duizend woorden’. Het voorwoord is van Hildo Mak, burgemeester van Deurne. Conservator Lex van de Haterd geeft in zijn inleiding een korte biografische schets van Joep, maar biedt ook inzicht in zijn beweegredenen om het werk van de familie Coppens in deze jubileumtentoonstelling te laten zien. Cultuurhistoricus Ger Jacobs plaatst het werk van Joep Coppens in de context van ontwikkelingen in de beeldhouwkunst en trekt daarbij enkele parallellen met o.a. Aristide Maillol. Conservator Emy Thorissen belicht de positie en het belang van het werk van fotograaf Martien Coppens en reconstrueert de expositie ‘Zelfportret in 117 foto’s’ uit 1983. Zijn talrijke fotoboeken en exposities hebben bijgedragen aan de erkenning van de fotografie als kunstvorm en aan de positie van de vakfotograaf in Nederland. Dichteres Helma Michielsen benadrukt in haar bijdrage de veelzijdigheid van Els. De catalogus is verkrijgbaar bij Museum De Wieger en via www.joepcoppens.nl.
Cover tentoonstellingscatalogus
De tentoonstelling in Museum De Wieger te Deurne is nog te zien tot en met 15 september 2019.
Bekijk ook het artikel van Rob Schoonen in het Eindhovens Dagblad.

dinsdag 21 mei 2019

Boekbanden van Jan Sluijters

Ontwerp uit 1902
Marie Neve, Helen’s Kleintjes (4e druk), Haarlem: De Erven F. Bohn, 1902
Tot nu toe werden er in de Universiteitsbibliotheek Tilburg én de Brabant-Collectie geen boeken verzameld alleen om hun buitenkant. De band was slechts een verlengstuk van de inhoud. De tekst was het belangrijkste en werd al dan niet ondersteund door illustraties. De staat waarin de - in oplage gemaakte - uitgeversbanden verkeren, is soms erbarmelijk. Deze banden staan lukraak in de reguliere collectie en als ze niet ontsloten worden, blijven ze in feite voor eeuwig onzichtbaar. 

In de periode 1890-1940 maakten beeldende kunstenaars ontwerpen voor boekbanden. Ten behoeve van de verkoop werd in opdracht van de uitgever het bandontwerp voor het boek door de kunstenaar gemaakt. Het betreft linnen boekbanden, maar ook kwetsbare papieren bandjes. Soms werden wensen van tevoren kenbaar gemaakt, zoals met betrekking tot de kleur van het linnen én het aantal kleuren bij de druk, want voor elke kleur moest een afzonderlijk persstempel gemaakt worden. Chique exemplaren werden zelfs van goudstempeling voorzien. Vaak werden ontwerpen jarenlang hergebruikt, zowel voor hetzelfde als voor een ander boek.

Het werk van de in ’s-Hertogenbosch geboren schilder, tekenaar en graficus Jan Sluijters (1881-1957) is veelzijdig, maar als productieve ontwerper van boekbanden is hij tamelijk onbekend. Onder invloed van eigentijdse kunststromingen maakte Sluijters boekbandontwerpen vanaf 1902 tot in de jaren twintig. Slechts met een paar lijnen en met treffende eenvoud wist hij uiteenlopende voorstellingen, zowel karikaturaal als naturalistisch uit te beelden. Soms was de vormentaal gebaseerd op de natuur. 

Ontwerp van 1907
Op de hoogte. Maandschrift voor de huiskamer (jrg. 4) 1907
Sluijters heeft zich niet aan één uitgever gebonden, maar werkte tegelijkertijd voor verschillende uitgevers zoals Becht, Bohn, Cohen, Hilarius, Noordhoff en Valkhoff. 
De Amsterdamse uitgever H.J.W. Becht gaf een veertigtal banden van hem uit. Zijn ontwerpen sierden boeken van succesauteurs als Tine van Berken en Selma Lagerlöf.
Ontwerp uit 1906
Tine van Berken, Kruidje-roer-me-niet (2e druk), Amsterdam: H.J.W. Becht, [1912]
Reeks: Ons Clubje biblibliotheek voor meisjes (deel 10)
Ontwerp van 1904
Selma Lagerlöf, De wonderen van den antichrist (3e druk), Amsterdam: H.J.W. Becht, [1919]
Ruim tachtig Sluijtersbanden zijn in de Tilburgse collecties te vinden, waarvan een aantal in verschillende exemplaren of in kleurvarianten. Gelukkig signeerde Sluijters zijn ontwerpen. Meestal treft men op het voorplat zijn monogram aan of anders zijn initialen of zijn volledige naam.
Monogram Jan Sluijters
Ontwerp van 1911
E.B. Knipe, De kleine miss Fales, Amsterdam: L.J. Veen, [1911]
Ontwerp uit 1914
Agatha, Brieven van een poes (4e druk), Amsterdam: H.J.W. Becht, [1914]

Meer achtergrondinformatie: zie Emy Thorissen, ‘Sluijters: een niet zo bekende boekbandontwerper’ In: In Brabant jrg. 10, nr. 1 (maart 2019), p. 54-69.



Te zien: in de universiteitsbibliotheek op niveau 0 en niveau 1 (21 mei t/m 9 augustus 2019). Op niveau 0 is de mini-expositie verlengd t/m 21 oktober 2019.