Lees de Brabant-Collectie Nieuwsbrief

Het decembernummer van onze nieuwsbrief is verschenen.
Naast de vaste rubrieken 'Aanwinsten' en 'Uit de collectie' besteden we aandacht aan de expositie rondom Jan Bijnen die januari 2014 geopend zal worden. Tevens geven we een update over de ontwikkelingen rondom de Brabant Cloud.

Wilt u voortaan automatisch onze nieuwsbrief ontvangen? Meld u dan nu aan als abonnee.

Verwacht! Expositie ‘Waalre gekiekt: Jan Bijnen (1874-1959)’

Zelfportret Jan Bijnen (studio-opname)
© Brabant-Collectie, Universiteit van Tilburg

Van 19 januari t/m 21 april 2014 organiseert de Brabant-Collectie in samenwerking met Het Waalres Museum de foto-expositie ‘Waalre gekiekt: Jan Bijnen (1874-1959)’. De opening zal op zondagmiddag 19 januari a.s. om 15.30 uur door gedeputeerde Yves de Boer – als plaatsvervanger van de Commissaris van de Koning – worden verricht.

Op de retrospectieve zullen zo’n 150 historische foto’s van Waalre en Wolderse personen worden getoond. In mei 2008 schonken de erven Bijnen de collectie van hun vader c.q. opa fotograaf Jan Bijnen. Originelen en reproducties van glasnegatieven, prentbriefkaarten en daglichtfoto’s presenteren de volgende onderwerpen: (verdwenen) straatbeelden, gebouwen en hun bewoners, vervoer, religie, volksfeesten, verenigingen, studio- en buitenopnamen. Ook familiefoto’s van Jan Bijnen zullen te zien zijn. Verder zullen de gebruikte productiemethoden – van glasnegatief tot prentbriefkaart – in beeld worden gebracht.

Daarnaast zijn lokale initiatieven ontplooid. De Fotogroep Waalre heeft een aantal locaties en gebeurtenissen van vroeger vergeleken met de huidige situatie en heeft dit vastgelegd. Leerlingen van Groep 8 van de Basisschool De Wilderen werken enthousiast mee aan een vergelijkbaar educatieproject. De eindresultaten zullen eveneens op de expositie te zien zijn.

Traditionele boerenlandschappen, boerenerven en landbouwhuisdieren in Noord-Brabant

Auteur George Dirven gaf met een dia-presentatie toelichting bij de inhoud van dit boek op 15 november jl. in Prinsenhof in Best. Wethouder Paul Gondrie nam het eerste exemplaar in ontvangst.

Twee eerdere uitgaven van de Boerderijenstichting Noord-Brabant over boerenerven, namelijk het Boeren-ervenboekje  en Het nut ging voor de sier; Boerenerven in Noord-Brabant waren beide al vrij snel niet meer verkrijgbaar. Reden voor Stichting De Brabantse Boerderij (SdBB) om te besluiten tot een heruitgave waarin ook de thema’s boerenlandschappen en landbouwhuisdieren aan bod zouden komen. Dit boek, waarmee de Stichting hoopt op meer belangstelling voor en samenwerking in het behoud van  het agrarisch erfgoed in de Provincie, is hiervan het resultaat.

Veel benamingen vanuit het oude landschap en de vroegere agrarische bedrijfsvoering komen in deze publicatie aan de orde en worden verklaard (denk aan: beemd, houtwal, heining, voorde, biest, bunder, meestoof).

Met een zestigtal foto's heeft de Brabant-Collectie bijgedragen aan de visuele aantrekkelijkheid van deze publicatie. Een voorproefje kunt u hier bekijken.

In de onderwerpsrubriek W vindt u meer boeken over landbouw, milieu en natuur. Boeken over Brabantse boerderijen kunt u bij de Brabant-Collectie vinden in rubriek J.

Vindplaats: BRA W3 DIRV 2013

Prettige feestdagen!!

De medewerkers van de Brabant-Collectie wensen iedereen prettige feestdagen!

Bijdrage aan ‘Leuven, de Lage landen en het Concilie van Trente’

De Brabant-Collectie draagt met een vijftal bruiklenen bij aan de expositie ‘Leuven, de Lage Landen en het Concilie van Trente’ in de Maurits Sabbebibliotheek van de Katholieke Universiteit Leuven. Het betreft twee kostbare handschriften, een incunabel en twee oude drukken, waaronder een Brabantse.

Aanleiding voor deze tentoonstelling vormt het congres ‘Het Concilie van Trente: Hervorming en controverse in Europa en daarbuiten(1545-1700)’ van 4-6 december 2013. Bij de opening van de expositie op 4 december 2013 was het precies 450 jaar geleden dat het Concilie van Trente (1545-1563) plechtig werd afgesloten. Deze vergadering van kardinalen, bisschoppen en theologen kwam samen tijdens drie verschillende zittingsperioden. Het doel was een hervorming van de katholieke kerk van binnenuit en tegelijkertijd een afbakening van haar leer en religieuze praktijken ten opzichte van de protestanten.

 Waere Afbeeldinghe der sittinge der Vaderen des vermaerden Consiliums in de stadt Trenten, kopergravure, ca. 1596. Vindplaats: KOD 1569 ’s-Hert 1

Eén bruikleen betreft een oude Brabantse druk met daarin bovenstaande prent van het Concilie tijdens de derde zittingsperiode met een kort overzicht van de geschiedenis op de achterzijde. Van deze prent bestaan meerdere versies. Dit exemplaar van de Brabant-Collectie is samen ingebonden met een pamflet tegen Sonnius uit 1569.  

De tentoonstelling met circa tachtig oude drukken belicht het verloop en de betekenis van het Concilie. Bijzondere aandacht gaat uit naar de rol die een aantal theologen uit Leuven en de Nederlanden hebben gespeeld.

De tentoonstelling is tot 6 februari 2014 gratis te bezoeken tijdens de openingsuren van de Maurits Sabbebibliotheek.

Ontwikkelingen rondom de Brabant Cloud

Regiobijeenkomsten

In de maand oktober hebben de Brabant-Collectie en Erfgoed Brabant in totaal zes regiobijeenkomsten van het Brabants Heem bijgewoond. Tijdens deze bijeenkomsten werd ons de gelegenheid geboden het door beide partijen ontwikkelde open source collectieregistratiesysteem OSCR (spreek uit: Oscar) te presenteren aan de heemkundekringen. De eerste versie van OSCR - waarin foto’s, films, boeken, tijdschriften en bidprentjes beschreven kunnen worden - werd aan het publiek getoond. In volgende versies zullen ook kaarten, prenten, museale en archeologische voorwerpen beschreven kunnen worden. De aanwezigen werden bijgepraat over de samenwerkingsovereenkomst die beide partijen op 2 oktober jl. zijn aangegaan. De Brabant-Collectie zal binnen afzienbare tijd met al haar databases gaan participeren in de Brabant Cloud. De migratie hiervoor is op dit moment in volle gang en in februari 2014 worden de eerste resultaten zichtbaar voor het publiek. Ook de data van de deelnemers van de Film- en Fotobank Noord-Brabant zullen gemigreerd worden naar de cloud. Dit zal plaats vinden in het voorjaar van 2014. Deelnemers werden gewezen op de nieuwe mogelijkheden die OSCR en de Brabant Cloud bieden. Tevens werden ze ingelicht over de financiële bijdrage die van hen verwacht wordt. De avonden waren druk bezocht en leverden vaak een boeiende discussie met de zaal op.

Culture Cloud Conferentie

Van 18 tot en met 20 november jl. organiseerde Erfgoed Brabant in Den Bosch en Tilburg de internationale Culture Cloud Conferentie. Vertegenwoordigers van Europese instellingen als het Zweedse Nationaal Archief en het Griekse Instituut voor Onderzoek en Technologie spraken over de toekomst van digitale erfgoedontsluiting. Natuurlijk was ook Nederland vertegenwoordigd met afgevaardigden van onder andere DEN, RCE, het Nationaal Archief, Erfgoed Brabant en de Brabant-Collectie. Centraal stond de vraag hoe we collectie-informatie op Europees niveau zo efficiënt mogelijk kunnen ontsluiten. Door te bouwen aan platformen, waarbij we gebruik maken van dezelfde open standaarden, kan bespaard worden op (ontwikkel)kosten. Vooral de Zweden reageerden enthousiast op de ontwikkelingen in Nederland rondom de Brabant Cloud. Zij zullen hun bijdrage gaan leveren aan de doorontwikkeling van OSCR, hetgeen de lokale heemkundekringen in Brabant ten goede komt.

Bergen op Zoom, een stadsgeschiedenis in vogelvlucht

Het boek Bergen op Zoom, een stadsgeschiedenis in vogelvlucht geeft een beknopt overzicht van de geschiedenis van Bergen op Zoom van prehistorie tot heden. 
Het boek is ingedeeld in toepasselijke tijdvakken, vlot geschreven en rijk geïllustreerd. Elke periode bevat afgeronde beschrijvingen van personen en gebeurtenissen die het tijdsbeeld schetsen. 
Aan de hand van onderwerpen als stadsontwikkeling, economie, religie, onderwijs en sociale zorg, maar ook door de laatste gebiedsuitbreidingen en archeologische ontdekkingen, komt de stadgeschiedenis tot leven.

Meer boeken over stadsgeschiedenis kunt u vinden in de rubriek Y. Boeken over geschiedenis vindt u in de rubriek D.

Vindplaats: BRA Y KORT 2013

Tijdschrift: De Molenvriend

Sinds de oprichting in januari 1985 geeft de Vereniging Molenvrienden Land van Cuijk en Noord-Limburg het tijdschrift De Molenvriend uit. Jaarlijks verschijnen er 3 of 4 nummers. Eind jaren '70 verschenen de eerste vrijwillige molenaars in het Land van Cuijk. De vrijwilligersclub noemde zich Molenvrienden Land van Cuijk en Noord-Limburg. Begin jaren '80 kregen zij het idee een vereniging te vormen die het behoud van de molens in hun werkgebied als doel stelde. Dit wilde men bereiken door samenwerking met moleneigenaren en andere belanghebbende instanties. Hun lijfblad De Molenvriend werd vanaf dat moment gratis toegezonden aan de leden van de vereniging.

De inhoud van het tijdschrift bestaat uit regionale moleninformatie, aangevuld met molenverhalen over vroeger en nu uit binnen- en buitenland. Ook staan er artikelen in over bekende molenaarsfamilies uit de regio en verslagen van activiteiten rond molens. De lay-out is met zijn tijd meegegaan. Zo heeft het blad de laatste jaren een omslag in kleur en prijkt hier meestal de foto van een molen op. Alle exemplaren van De Molenvriend zijn digitaal beschikbaar gesteld op de website van de vereniging. Op dit moment zijn er 81 nummers verschenen. In het laatst verschenen nummer (juli 2013) blikt de redactie terug op de regionale molendag van 1 april 2013. Verder komt onder meer het honderjarige jubileum van molen De Vooruitgang in Oeffelt aan de orde.

U vindt alle nummers De Molenvriend in de Brabant-Collectie. De artikelen uit dit tijdschrift zijn vermeld in de Brabant Databank.

Vindplaats: T 07766

St. Maartensvuur in Waalre

Niet alleen in Utrecht, maar ook in Waalre leeft de traditie sterk om Sint-Maarten te vieren.

Sint-Maarten wordt niet overal op dezelfde wijze gevierd. Zelfs in bepaalde streken in Vlaanderen neemt Sint-Maarten als het ware de taak van Sinterklaas over.

Op zaterdagavond 9 november jl. organiseerde het Sint-Martinusgilde te Waalre voor de kinderen van de basisschool een groot kampvuur met een lampionnenoptocht. In de even jaren wordt Sint Maarten  in Dommelen gevierd. Even voor zessen startte de afmars van de gildebroeders van Waalre en Dommelen naar de kerk.

In de Sint-Willibrorduskerk, gelegen aan de Markt, kwamen de schoolkinderen met hun ouders en de gilden samen. Pater Nuyens ging kort in op de betekenis van Sint Martinus voor mensen van deze tijd.

Gezamenlijk werd het Sint-Maartensliedje gezongen. Het wijsje van het liedje doet sterk denken aan de melodie van Twee emmertjes water halen of Sinterklaaskapoentje.

Sint Maarten, Sint Maarten,

de koeien hebben staarten,

de meisjes hebben rokjes aan,

daar komt Sinter Maarten aan.

Sinter Maarten, het is zo koud,

geef me een stokje of wat hout,

geef me een appel of een peer,

ik kom het hele jaar niet weer.

Sint Maarten, Sint Maarten,

we zingen langs de deur een lied,

doe open ander hoor je het niet,

leg alsjeblieft wat lekkers klaar,

dank u wel, tot volgend jaar.

Sinter Maarten had een muis,

die moest naar het ziekenhuis;

met z’n rooie petje

lag ie in zijn bedje

arme muis van sintermaart.

Eenmaal buiten de kerk maakten de kinderen hun lampionnen aan. Langs een versierde route met uitgeholde pompoenen vertrok de stoet  achter de gildes aan via de Markt, Molenstraat, Werenfriedstraat, Engelmondplein en Dreefstraat naar de vuurplaats voorbij het sportpark.

© Ad Dams, Waalre

Sommige pompoenen waren ware kunstwerkjes op zich. De ene nog mooier dan de andere.

Helaas regende het pijpenstelen. Voor en achter wordt de stoet beveiligd door wagens, op belangrijke plaatsen stonden vrijwilligers om het verkeer in goede banen te leiden. Zodra de kop van de stoet het sportpark passeerde, stak de brandweer het vuur aan.

De deelnemers en het publiek blijven op korte, maar veilige afstand van het vuur. Binnen de afzetting geven tamboers, vendeliers en bazuinblazers een demonstratie. Een Martinus te paard en een bedelaar beeldden de legende van Sint Martinus uit tegen de gloed van het laaiend vuur.

Gildebroeders en –zusters deelden aan de omstanders eierkoeken uit en schonken warme chocolademelk in.

Na ongeveer een uur nam de vrijwillige - en jeugdbrandweer de zorg voor het vuur over en de gilden trokken zich terug naar Café De Doelen ter voorbereiding op de viering van de patroonsdag, die al vroeg op de zondagmorgen begon. 

Tentoonstelling St. Maarten

Vandaag is de naamdag van Martinus van Tours.  Het is traditie om op deze dag het St. Maartensfeest te vieren. Kinderen trekken al zingend met lampionnen langs de deuren in de hoop op een traktatie. In de 20e eeuw is de viering van het St. Maartensfeest in Nederland alleen maar populairder geworden. Vandaar dat de Brabant-Collectie er deze maand een expositie aan gewijd heeft. 

 De heilige Martinus. Vindplaats: ML 131.33.3 Mart (2)

Martinus werd in 316 geboren in Hongarije als zoon van een Romeinse officier. Al jong voelde hij zich aangetrokken tot het christendom. Hij werd ingelijfd bij het Romeinse leger. Bij een stadspoort in Amiens deelde hij zijn soldatenmantel met een bedelaar. Die nacht kreeg hij een visioen van Christus gekleed in de helft van zijn soldatenmantel. Niet veel later liet hij zich dopen. Op veertigjarige leeftijd verliet hij het leger en wijdde zich als kluizenaar geheel aan de christelijke leer. In 371 werd hij bisschop van Tours. Hij stierf in 397 en werd op 11 november van dat jaar begraven in Tours. Niet lang daarna werd hij heilig verklaard.

De tentoonstellling is mede tot stand gekomen door een bruikleen van Tony Vaessen, vrijwilliger bij de Brabant-Collectie. Met de items uit zijn St. Maartensverzameling is de diversiteit aan getoonde objecten zeer groot. Zo kunt u naast oude drukken, boeken en tijdschriften onder andere ook beelden, een icoonschildering, vaantjes, bidprentjes, lucifersdoosjes en een aankondiging van een winterloterij met de beeltenis van de heilige Maarten bewonderen.  

Tot en met maandag 13 januari 2014 kunt u in de vitrine op niveau 0 in de bibliotheek van Universiteit van Tilburg deze tentoonstelling komen bewonderen. U bent van harte welkom tijdens de openingstijden van de bibliotheek.

Vastenavond / Carnaval, sociaal kapitaal van Brabant

Onder deze titel organiseert de Brabantse Carnavals Federatie samen met de Provincie Noord-Brabant en het Erasmusfestival op 9 november a.s. in het Provinciehuis in Den Bosch een symposium waarbij wetenschappers, performers en carnavalvierders dit volksfeest tegen het licht houden. Niet per toeval net voor de officiële aanvang van het carnavalsseizoen op 11 november om 11.11 uur.

Bossche Carnaval. Herman Moerkerk
Vindplaats: ML / 411.12 (76)

Vanuit Tilburg University geeft prof. dr. ir. Hans Mommaas, hoogleraar vrijetijdswetenschappen en directeur TELOS, zijn visie op carnaval. Prof. dr. Jos Swanenburg zal de paneldiscussie leiden. Voor alle sprekers en het volledige programma kijk op Erasmusfestival Brabant 2013. Alle tijden van het programma zijn deelbaar door 11. De toegang is gratis, wel dient u zich vooraf aan te melden.

Wilt u zich inlezen in het thema carnaval door de tijd heen? Kom langs bij de Brabant-Collectie en bekijk de boeken over dit feest in de rubriek BRA G (Mentaliteit, cultuur, volkskunde). Voor artikelen over dit thema zoekt u in de Brabant-Databank. En bekijk dan ook eens de vele carnavalsfoto's en -films in de Film- en Fotobank Noord-Brabant. 

Bevrijding Breda

Vandaag is het 69 jaar geleden dat Breda bevrijd is. Een dag eerder, op 28 oktober 1944, stonden de Polen al voor de stad. Na een geslaagde manoeuvre kon de historische stad zonder veel slachtoffers ingenomen worden door de 1e Poolse Pantserdivisie van generaal Stanislaw Maczek. De schade aan Breda is mede door deze generaal beperkt gebleven. De bevolking had Engelssprekende bevrijders verwacht, maar sloot de Polen al snel in hun hart. Overal verschenen bordjes en pamfletten met de tekst 'Dziekujemy Wam Polacy': 'Wij danken de Polen'. In de Trip van Zoudtlandtkazerne te Breda bevindt zich een museum dat gewijd is aan de Poolse militairen. Als eerbetoon zullen vandaag tussen 12.00 en 12.15 uur de klokken van de Grote Toren een kwartier luiden.

Dziekujemy Wam Polacy. Frans van Uden. 

Vindplaats: B 83 / 1940-1945 (39)

De volgende foto's uit de Topografisch Historische Atlas tonen de bevolking van de stad in feeststemming:

Vindplaats: B 83 / 1940-1945 (57)

Vindplaats: B 83 / 1940-1945 (45)

Vindplaats: B 83 / 1940-1945 (43)

Op de laatste foto is te zien hoe er boodschappen op tanks werden geschreven in de hoop dat familie of vrienden in andere gebieden waar de tanks kwamen, konden lezen hoe het met de schrijfsters was. 

Brabant-Collectie op Facebook

Sinds 24 oktober 2013 is de Brabant-Collectie met een pagina te vinden op Facebook.
Bekijk nu onze Facebook-pagina en registreer uzelf vandaag nog zodat u een connectie kunt maken met de Brabant-Collectie.

'In de beperking toont zich de meester'.

In dit boek maakt u kennis met prachtige kunst, gemaakt door mensen met een verstandelijke beperking, die wonen en/of werken bij Amarant. De Amarant Groep biedt begeleiding en zorg aan mensen van alle leeftijden met een beperking en probeert voor hen een zinvolle dagbesteding aan te bieden.

Vijftien kunstenaars die hierdoor hun talent hebben gevonden, vertellen hun verhaal en tonen werk dat gezien mag worden. In de ateliers van Amarant, Artenzo in Tilburg en Atilabo in Breda, is alles aanwezig om te kunnen tekenen, schilderen, boetseren, beeldhouwen, houtbewerken etc. Er is begeleiding om de persoonlijke, artistieke en technische ontwikkeling te stimuleren. Een echte leermethode is er niet. De begeleiders vinden dat het spontane karakter van de kunst dan verloren gaat.

Door middel van dit boek wil Amarant een breed publiek kennis laten maken met kunst van haar bewoners.  Bij dit boek hoort een expositie die een rondreis zal gaan maken door Noord-Brabant. Ook kunt u gebruik maken van een kunstuitleen en veel van het werk is te koop.

Meer boeken over mensen met een beperking kunt u vinden in de rubriek T. Boeken over kunst kunt u vinden in de rubriek J.

Vindplaats: BRA J4 KEIJ 2013

Tijdschrift: Archeologie Magazine

Archeologie Magazine is een Nederlandstalig vakblad over archeologie, geschiedenis en cultuur, dat 6 maal per jaar verschijnt. Het bevat artikelen over geschiedenis van de prehistorie tot het recente verleden, met de nadruk op archeologie in Nederland, maar ook daar buiten. Het eerste nummer verscheen in 1992 onder de titel Scarabee; vanaf 2000 wordt de naam Archeologie Magazine gehanteerd.
De makers van het tijdschrift willen mensen op grote schaal interesseren voor de boeiende, waardevolle wetenschap die archeologie heet. Rond 1990 verscheen het in A4-formaat, in 2000 werd het een boekwerkje. Vervolgens kreeg het magazine de uitstraling van een kunsttijdschrift (vierkant met zwarte bovenrand) en momenteel heeft het rijk geïllustreerde tijdschrift weer een A4-formaat.
De uitgave bevat vaste rubrieken waaronder: Nederlands Nieuws - Belgisch Nieuws - Tentoonstellingen. Ieder nummer bevat een uitgebreid themagedeelte. Dit kan een nieuw opgravingsproject zijn, of de archeologische en historische trekpleister van een streek/stad in binnen- of buitenland. Een selectie van eerder in Archeologie Magazine verschenen artikelen is te lezen op de site van IS Geschiedenis.
Regelmatig verschijnen artikelen over een Brabants onderwerp. Zo staat in nr. 4 van 2013 een artikel over het vorstengraf van Oss uit de vroege IJzertijd, getiteld: Eeuwige elite; nieuw onderzoek naar twee vorstengraven uit de collectie van het RMO. Deze opzienbarende vondsten boden een ongekende blik op de elitecultuur van de vroege IJzertijd (ca. 800-500 v. Chr.), ook bekend als de Hallstatt-cultuur, in ons land. In 1933 is op de hei door medewerkers van de Wijchense Oudheidkamer een graf aangetroffen op de plaats waar eerst een grote grafheuvel had gelegen. De vondsten zijn naar het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden vervoerd.

Het tijdschrift is in de Brabant-Collectie te vinden op signatuur T 09421; van 1992-200 onder de titel Scarabee, vanaf 2000 onder de huidige titel, Archeologie Magazine.

Huwelijksdicht in brokaatpapier

Omslag van brokaatpapier
Vindplaats: KOD 1767 's Hert 5

Onlangs verwierf de Brabant-Collectie een zeldzaam gelegenheidsdrukwerkje voorzien van een mooie omslag van brokaatpapier. De bakermat van dit type sierpapier ligt in Zuid-Duitsland. Het papier, in de achttiende eeuw gebruikt door boekbinders en boekdrukkers, wordt eerst met verschillende kleuren verf bestreken. In een koperplaat wordt de vaak gedetailleerde voorstelling, hier een aantal bloem- en bladmotieven, gegraveerd. Tevens worden partijen voorzien van stippelfond (kleine puntjes). De plaat wordt nat gemaakt en er worden dunne blaadjes messingfolie opgelegd. Vervolgens gaat de plaat met het gekleurde papier door een walspers. Zo ontstaat een voorstelling in goud op een gekleurde ondergrond. Meer over dit onderwerp leest u in Sierpapier & marmering : een terminologie voor het beschrijven van sierpapier en marmering als boekbandversiering, Den Haag/Brussel, 1994 van Elly Cockx-Indestege e.a. Vergelijkbaar sierpapier is te vinden in het Stadsarchief in Amsterdam en in de Universiteitsbibliotheek Nijmegen.

Deze fraaie omslag bevat twee huwelijksgedichten, één in het Nederlands en één in het Latijn.

Titelpagina in rood gedrukt
Vindplaats: KOD 1767 's Hert 5

Het eerste huwelijksgedicht van D.A. Jacobi is 10 pagina’s lang en de titel luidt Leliana, herderszang ter bruilofte van den weledelgeboren gestrengen heere, Mr. Johan Abraham van Thye Hannes, […] en de weledelgeboorne jonkvrouwe Anna Christina van Barnevelt; plechtig gevierd den xvi van zomermaand, MDCCLXVII (16 juni 1767). De titelpagina van dit gelegenheidsgedicht is gedrukt in rood.

Het tweede gedicht is van de hand van Wilhelmus Jacobus Allardt en begint met de regel Thalassius in auspicatissimis nuptiis. Sint Thalassius van Syrië was een vreedzame heremiet, die van God bijzondere gaven had gekregen met betrekking tot het geestelijk helen en samenbrengen van mensen.

Dit dunne bijzondere boekwerkje meet 25,7 x 21,5 cm (in-4). Het is waarschijnlijk gedrukt door de gebroeders Hendrik en Jacobus Palier te Den Bosch (toegeschreven op basis van het gebruikte lettertype). Totaal beslaat het drukwerkje twee katernen van vier bladen. De katernen zijn keurig met groen garen aan elkaar genaaid en voorzien van deze kleurige omslag. Het aantal genummerde pagina’s is [1]-12 en 1-4, in totaal 16 pagina’s. Op het eerste schutblad aan de versozijde staat bovenaan in bruine inkt: “voor den Heer Burgemeester van Asch van Wijck”. Waarschijnlijk was hij een van de gasten van het bruidspaar. De katernen zijn voorzien van goud op snede. Dit boekwerkje is in zeer kleine oplage gedrukt en dus alleen voor de zeer bemiddelde families weggelegd. 

U kunt het inzien in de Raadpleegruimte van de Brabant-Collectie: vindplaats KOD 1767 ’s Hert 5.

Terugblik op de Hoofdliedendag 2013

Afgelopen weekend heeft de Brabant-Collectie zich gepresenteerd op de museummarkt in de hal van het Provinciehuis in 's-Hertogenbosch. Met een fraai ingerichte kraam en een fotopresentatie op groot scherm van gildefoto’s uit eigen collectie gaf de Brabant-Collectie acte de présence.

De kraam met Paul Slot, fotograaf, en rechts de fotopresentatie van gildefoto's

Zaterdag 5 oktober stond in het teken van de jaarlijkse conferentie van de Brabantse gilden. Vanaf 11.00 uur tot aan de jaarrede, na de koffietafel en na afloop van het middagprogramma was er voor de gildebroeders- en zusters uitgebreid tijd om de stands te bekijken. Van deze gelegenheid werd gretig gebruik gemaakt getuige de foto’s hieronder.

Gildeleden bekijken het materiaal op de kraam van de Brabant-Collectie
 

Gildeleden op de museummarkt  

Voor het brede publiek was diezelfde markt op zondag 6 oktober te bezichtigen. Ruim 350 bezoekers kwamen een kijkje nemen bij onze kraam om meer te horen over de collectie, de website, het zoeken in de collectie of in te tekenen op boeken, die ter inzage waren. De slideshow met de gildefoto’s trok de belangstelling van het publiek. Folders, boekenleggers en ander promotiemateriaal vond gretig aftrek. Kortom een meer dan geslaagd weekeind.

Informatiespecialist Dorine van Elderen helpt bezoekers 

 Tony Vaessen, een van de organisatoren van de Hoofdliedendag en voorzitter SAT Commissie (Studie, Archief en Tentoonstelling) van de NBFS en tevens vrijwilliger bij de Brabant-Collectie

Binnenkort verschijnen er op Flickr meer foto's van de Hoofdliedendag.

Brabant-Collectie en Erfgoed Brabant ondertekenen samenwerkingsovereenkomst

Op 2 oktober jl. ondertekenden de directeuren van Library & IT Services (LIS) en Erfgoed Brabant een samenwerkingsovereenkomst met betrekking tot digitale ontsluiting van erfgoedcollecties. In de Griffiekamer van de Museumbrasserie van het Museumkwartier 's-Hertogenbosch werden de aanwezigen hartelijk welkom geheten door Annette Gaalman (Erfgoed Brabant).
Na een korte inleiding door ir. Marc van den Berg (directeur LIS) en drs. Patrick Timmermans (directeur Erfgoed Brabant) was het moment van de officiële ondertekening aangebroken.

Marc van den Berg (links) en Patrick Timmermans (rechts)
ondertekenen de samenwerkingsovereenkomst

En met een ferme handdruk wordt de
samenwerking bezegeld

Beide instellingen spelen al geruime tijd een belangrijke rol in het digitaal toegankelijk maken van erfgoedcollecties. De stap tot samenwerking die nu gemaakt is, maakt het mogelijk om gezamenlijk verder te werken aan een nieuw (open source) collectieregistratiesysteem dat in de Brabant Cloud is ontwikkeld. In dit systeem kunnen data van heemkundekringen en deelnemers van de Film- en Fotobank Noord-Brabant, maar ook van de Brabant-Collectie zelf, worden opgenomen, verrijkt en ontsloten.

De bijeenkomst werd bijgewoond door dr. Wies van Leeuwen (Beleidsmedewerker Cultuur en Monumentenzorg Provincie Noord-Brabant), Sjoerd Siebinga (Co-founder en directeur Delving BV) en leden van het projectteam van Erfgoed Brabant en de Brabant-Collectie.
Tot slot brachten de aanwezigen een toast uit op een voorspoedige samenwerking.

Brabant-Collectie op Hoofdliedendag

De Noordbrabantse Federatie van Schuttersgilden organiseert elk jaar in het Provinciehuis een Hoofdliedendag. De Hoofdliedendag met als thema 'De tradities koesteren' vindt plaats op zaterdag 5 oktober 2013 en is dan uitsluitend toegankelijk voor de gilden. Op deze dag komen zo’n 400 gildebroeders en -zusters van de 150 Brabantse gilden bij elkaar. Het Sint-Lambertusgilde Vessem zal deze dag opluisteren. 

Gildestoet, jaren 60 © Gaston Remery / Brabant-Collectie, Universiteit van Tilburg

Dit jaar zijn de kleinere musea en erfgoedinstellingen uit Noord-Brabant uitgenodigd om zich zowel op zaterdag 5 oktober als op zondag 6 oktober te presenteren in de hal van het Provinciehuis. Ook de Brabant-Collectie zal aanwezig zijn om zich aan u voor te stellen met een fraai aangeklede kraam. Er is voor elk wat wils. Liefhebbers van Brabantse kunst, cultuur, techniek en historie komen aan hun trekken. 

Het Provinciehuis, Brabantlaan 1 in 's-Hertogenbosch, is voor het brede publiek deze zondag geopend van 12.00 tot 17.00 uur. Toegang is gratis.

U bent van harte welkom om onze en andere stands en presentaties te komen bewonderen. 

Bijdrage aan tentoonstelling ‘300 jaar Abdij Uden’

Zaterdag 14 september 2013 opende Wim van de Donk, Commissaris van de Koning in Noord-Brabant, de expositie ‘300 jaar Abdij Uden’. De Brabant-Collectie heeft met zeven bruiklenen bijgedragen aan deze jubileumexpositie van de abdij ‘Maria Refugie’ in Uden. De bruiklenen betreffen enkele handschriften die aandacht schenken aan het scriptorium van ‘Mariënwater’, twee prenten van het voormalige gebouw en een andere met de uittocht van de geestelijkheid uit Den Bosch.

Detail met uittocht van de geestelijkheid uit Den Bosch.
 's Hertogenbosch. Claes Janss. Visscher. 1629
Vindplaats: H 55 / 1629 (31)

Een bruikleen betreft een van de kostbaarste handschriften van de Brabant-Collectie (KHS 26). Het beschrijft het leven en de mirakelen van Sint Brigitta van Zweden, Sint Catharina van Zweden en Elisabeth van Thüringen. Het manuscript uit het laatste kwart van de vijftiende eeuw was oorspronkelijk bezit van het birgitinessenklooster Mariënwater te Rosmalen. Later ging het mee naar ‘Maria Refugie’ te Uden.

Proloog van het handschrift KHS 26

Met de expositie wordt herdacht dat drie eeuwen geleden de zusters Birgittinessen gedwongen werden hun klooster in Koudewater bij Rosmalen te verlaten en gevlucht zijn naar Uden in het Land van Ravenstein. Op de tentoonstelling wordt aandacht besteed aan de bewogen geschiedenis van de Birgittinessen in Nederland. Kunstschatten die ooit aan het klooster toebehoorden en over Europa verspreid zijn geraakt, worden weer bijeengebracht. Met bruiklenen van musea uit Zweden, Duitsland, Oostenrijk en België wordt het leven van de stichteres, Birgitta van Zweden verbeeld.

De tentoonstelling ‘300 jaar abdij Uden’ Birgitta van Zweden en haar volgelingen in Nederland kunt u t/m 15 december 2013 zien in het Museum voor Religieuze Kunst in Uden.

Rozen met koninklijke allure

Een item met koninklijke allure uit de Brabant-Collectie is onderstaande prent.

Rozen. Evert Maaskamp. 
Vindplaats: P / O 35.22 j

Deze ingekleurde aquatint met rozen is verschenen ter gelegenheid van het huwelijk van Willem II, Koning der Nederlanden (1792-1849) en Anna Paulowna, Koningin der Nederlanden (1795-1865) op 21 februari 1816. 

Als u goed kijkt naar de detailafbeelding, zijn er 8 profielen te zien. Deze zijn van "H.H.K.K.M.M. de Koning en Koningin der Nederlanden, Z.K.H. de Prins van Oranje, H.K.H. Anna Paulowna Princes van Oranje, Z.K.H. Prins Frederik, H.K.H. Princes Marianne en H.H.K.K.H.H. Douarière van Oranje en Douarière van Brunswijk".

Detail. 
 Vindplaats: P / O 35.22 j

Onder de rozen is het volgende achtregelige vers van Marten Westerman (1775-1852) te lezen:

Verwelkt de Lenteroos wanneer de Orkanen loeijen,

En velt de Najaars Storm het Sieraad van de jeugd;

Hier blijft voor Neerlands volk een tros van rozen bloeijen,

Gekoesterd door den gloed der onmiskenbre deugd.

Ja zweeven voor ons oog, in de onverwelkbre bladren,

De beelden van een Stam, zoo hoog door ons geschat,

In 't tuiltje, dat de Liefde erkentlijk mogt vergadren,

Pronkt de ongeveinsde Zucht die 't hart des volks omvat.

De maker van deze prent is Evert Maaskamp (Vollenhove 1769-Amsterdam 1834). Deze boek- en prentuitgever en -kunstenaar mocht van Lodewijk Napoleon na 1808 het predikaat 'koninklijk' prenthandelaar voeren. Maaskamp gaf ook kinderboeken, almanakken en het modetijdschrift Elegantia uit. Hij is vooral bekend van de publicatie Afbeeldingen van kleeding, zeden en gewoonten in de Bataafse republiek waarmee hij bijdroeg aan het nationaliteitsbesef rond 1800. Naar ontwerp van Jacques Kuyper verzorgde Louis Portman daarbij de stippelgravures van in streekdracht geklede boeren, vissers en burgers uit alle hoeken van het land. Een van deze prenten getiteld Geluk Deerske! Gaade ook op den Bosch? van een boer en een boerin uit de omgeving van 's-Hertogenbosch heeft de Brabant-Collectie in haar bezit (vindplaats: ML / 231 (10)).