Onnozele Kinderdag

Ieder jaar wordt op 28 december de Kindermoord van Bethlehem herdacht: de dag dat alle onnozele of onschuldige kinderen jonger dan 2 jaar door de soldaten van Herodes werden vermoord. Jozef werd in een droom door een engel gewaarschuwd. Samen met Maria en hun pasgeboren kindje vluchtte hij naar Egypte. Zodoende bleef Jezus (Koning der Joden) gespaard. De gedode jongetjes werden martelaren, omdat ze voor Christus waren gestorven.

In 2020 initieerde het Verbond Volkscultuur in de Lage landen (VVLL) het project bedelzingen. De Brabant-Collectie participeert hieraan. Het zal in 2022 resulteren in een publicatie. Wist u dat er bij het feest van Onnozele Kinderen ook door de kinderen langs de deuren werd gegaan en gezongen om een gift?

Net zoals Sint-Maarten (11 november) en Driekoningen (6 januari) is deze dag een kinderfeestdag geworden. Op 28 december mocht de jeugd, als volwassenen gekleed, de ‘baas’ in huis zijn. Zij bepaalden wat er gegeten werd en ook de leraar was in dienst van de kinderen. Van dit bedelfeest in Midden-Brabant is bekend dat de kinderen verkleed als volwassen (als vader of moeder, als frater of zuster) zingend van deur tot deur trokken met onder andere het liedje 'Koosje, Koosje' om geld en snoepgoed op te halen. Daarnaast werden er ook driekoningen- en nieuwjaarsliedjes gezongen.

Deze opname van de kinderen werd door de trotse vader Janus Berkers (fotograaf en prentbriefkaartenuitgever in Asten) gemaakt. Van deze prentbriefkaart bestaan twee drukken, die uitgegeven zijn door zowel Jos Nuss in Haarlem (handelsmerk met de tulp) als Emrik & Binger in Haarlem. 

Noord-Brabant.
Fotograaf en uitgever staan niet vermeld op prentbriefkaart,
maar toegeschreven aan: Uitg. Berkers Verbunt Asten N.Br., ca. 1917.*
(Brabant-Collectie, Tilburg University)

* Met dank aan Jan Spoorenberg voor deze achtergrondinformatie.

In de Brabant-Collectie bevindt zich ook nog een interieurfoto met biddende meisjes voor de kerststal. Hierop zijn de meisjes van het R.K. Weeshuis in de Keizerstraat in ’s-Hertogenbosch op het feest van de Onnozele Kinderen te zien. Onlangs kwam ons een bijdrage van Theo van Herwijnen in Kring-nieuws, jg. 24, nr. 4 (1998) onder ogen. Het betreft een persoonlijk verhaal. Zijn moeder staat op deze foto en herkende alle meisjes. Van links naar rechts: Truus Rensen, Corrie van Es, Joke Rensen, Annie Hogenberg, Annie van Cruijsen (zijn moeder, die van 1929 tot 1935 in het weeshuis verbleef), Betsie Noot, Rikie Noot en Jo Burg.

R.K. Persbureau Het Zuiden,
's-Hertogenbosch,1931.
(Brabant-Collectie, Tilburg University)

Helaas is de viering van Onnozele Kinderendag in Noord-Brabant in de vergetelheid geraakt. Alleen in Valkenswaard is deze traditie nog springlevend. Sinds 1988 strooien de jarigen op 28 december vanaf de toren van de Sint-Nicolaaskerk snoepgoed voor de kinderen. Met paraplu en/of valhelm ter bescherming gaan de kinderen het snoep opvangen. Enkelen houden zelfs de paraplu of helm omgekeerd om zoveel mogelijk buit te maken.