Rogge en wilde rijst: van Voederheil naar Fox River en terug (1850-2016)

Rogge en wilde rijst vertelt het verhaal van een bijzondere landverhuizing uit de geboortestreek van de Oostbrabantse auteur Ton Verstegen. Verstegen, afkomstig uit een Brabantse boerenfamilie met een klein gemengd bedrijf, ontdekte dat een deel van zijn voorouders rond 1850 emigreerden naar de Verenigde Staten. Hij dook de archieven in, vond een schat aan briefmateriaal en reisde af naar Wisconsin. De Brabantse gelukzoekers bleken te wonen in het gebied van de Menominee-indianen, 'Het Volk van de Wilde Rijst'. De Verstegens zagen een nieuwe toekomst in het verre Amerika. Zij behoorden tot een groep landverhuizers, waaronder een kleine 200 uit Oost-Brabant (merendeels uit Uden en directe omgeving). Ze volgden Theodorus J. van den Broek die een eigen Dominicanenklooster wilde opzetten in Wisconsin. De pioniers kregen een eigen stuk grond toegewezen, ten koste van de Menominee-indianen die verbannen werden naar een reservaat.

Rogge en wilde rijst is een verrassend dubbelportret. Het eerste deel vertelt het pioniersverhaal van de landverhuizers onder leiding van Van den Broek, priester en avonturier. Op basis van meeslepende 19e-eeuwse ooggetuigenverslagen en eigen waarnemingen, vertelt de auteur hoe het de boerenemigranten uit Zeeland e.o. en de Menominee vergaan is in anderhalve eeuw. Thema's als grondbezit, duurzaamheid, autonomie, vooruitgang en emancipatie komen aan de orde. 

In het tweede deel gaat de schrijver terug naar Voederheil, een dorp uit zijn jeugd op de Oostbrabantse zandgronden, en naar zijn studietijd in Wageningen. Verstegen ziet parallellen tussen de situatie in Wisconsin en zijn eigen geboortestreek. Zoals de emigranten het oorspronkelijke landschap veranderden in Wisconsin, zo waren het in Nederland de rijkslandbouwconsulenten die via overtuiging en lichte sturing probeerden de kleine en soms achterlijk beschouwde dorpen naar een hoger plan te tillen. Thema's als ruilverkaveling, Middenpeelweg en gemengd bedrijf nieuwe stijl komen in dit tweede deel uitgebreid aan bod. Beide delen samen vormen een zeer persoonlijke mentaliteits- en familiegeschiedenis, voorzien van fraaie illustraties.

Meer boeken over emigratie en landverhuizers kunt U vinden in de rubriek S.

Vindplaats: BRA S3 VERS 2016