Valentijnsprocessie in Westerhoven

Valentijnsdag is niet alleen de dag waarop je, al dan niet anoniem, je geliefde verrast, maar ook de dag dat de heilige Valentijn wordt geëerd. In Westerhoven wordt Sint Valentinus of Valentijn aangeroepen bij ziekte of tegenslag. Deze Valentijnsviering is uitzonderlijk in Nederland. Hij is niet alleen de schutspatroon van (jong)geliefden, maar ook - wat weinigen weten -  van mensen met epilepsie. Zijn naam komt uit het Latijn (valére) en betekent ‘sterk en gezond zijn’. De kapel met putje die aan hem is gewijd, ligt aan de Loverensedijk langs de beek De Keersop.

Westerhoven. Keersop met St.Valentinuskapel

Uitgegeven door Jos Pé, Arnhem en Fa. A.C. v.d. Dungen, Dorpsstraat 30, Westerhoven

Prentbriefkaart, november 1966. Vindplaats: pbk-W 55 / 940 (1)

Het huidige kapelletje werd in 1947 uit dankbaarheid gebouwd, omdat het dorp (nabij Bergeijk) vrijwel ongeschonden uit de oorlog was gekomen. Tijdens de bouw werden oude Middeleeuwse fundamenten aangetroffen. Wanneer die vorige kapel is gebouwd en verloren gegaan, is niet bekend. Mogelijk stamt de waterput al uit de 8e eeuw. Volgens overlevering zou Valentinus hier het Heilig Doopsel aan de heidenen hebben toegediend. Tevens had het bronwater een heilzame werking: zo zou het verlichting geven bij huidziekten, koortsen, reumatische pijnen en bij ‘vallende ziekte’. Ook toen er geen kapel stond, was dit een pelgrimsoord. In 1799 maakte dominee Hanewinckel voor het eerst schriftelijk melding van dit ‘heilig putjen’ in zijn reisbeschrijving door de Meierij.

Valentijnskapel, Westerhoven
© Gaston Remery / Brabant-Collectie
Zwart/wit foto, 1960

Op 14 februari wordt Westerhoven omgedoopt tot Valentinusdorp. Een heuse traditie van dit dorp. Ook mensen uit omringende plaatsen (zoals Bergeijk, Riethoven, Borkel, Dommelen en Valkenswaard) of zij die anderszins een binding met Valentijn hebben, nemen hieraan deel. Sinds 1957 wordt de kaarsjesprocessie van Westerhoven naar de Valentinuskapel georganiseerd. De processiegangers vertrekken vanaf de parochiekerk Sint Servatius in de Dorpstraat, waar eerst om 19.00 uur een avondmis plaatsvindt. Na afloop verzamelen de mensen zich op het plein voor de kerk waar de kaarsen worden uitgedeeld. Op de kaarsenhouder (een afgeknipte plastic fles) is de tekst van het Valentijnslied geplakt.

Jong en oud nemen deel aan de lichtprocessie

© Monika Vanderhercke en Jan Stads

Kleurenfoto, 14 februari 2011

Het Valentinuslied
(gecomponeerd in 1958 door T. Verbruggen):

Naar de bron van Valentijn
trekken steevast vrome scharen
Mensen die in zorg of pijn
roepen smekend om genade.
Sta in nood, aan onze zij,
Sta ons bij, o Valentijn.

Valentinus schutspatroon
van de zieken die soms vallen
Sta ons bij in elke nood
help in noodgevallen
Sta in nood, aan onze zij,
Sta ons bij, o Valentijn.

Als de wrede zomerzon
veldgewassen deed verschroeien
Bleef uw klare bron
onze akkers steeds besproeien
Sta in nood, aan onze zij,
Sta ons bij, o Valentijn.

Bij de snelle waterbeek
staat vanouds uw schutskapelle;
zend uw zegen op ons neer,
als wij om uw hulpe snellen.
Sta in nood, aan onze zij,
Sta ons bij, o Valentijn.

Naar schatting lopen zo’n 150 mensen mee met de jaarlijkse lichtprocessie. De bedevaartgangers trekken via de Dorpstraat, provinciale weg, Borkelsedijk, Weerderdijk naar de Loverensedijk. Als de stoet is aangekomen bij de kapel, wordt er kort gesproken, gebeden en gezongen onder begeleiding van de plaatselijke fanfare.

In optocht lopen de mensen al zingend naar de Valentijnskapel

© Monika Vanderhercke en Jan Stads

Kleurenfoto, 14 februari 2011

Iedereen krijgt gelegenheid even het kapelletje in te gaan om de Heilige Valentijn, omringd door kaarsen en bloemen, te aanschouwen. Na afloop wordt er warme chocomelk met koek geserveerd.

De heilige Valentijn, omringd door kaarsen en bloemen

© Monika Vanderhercke en Jan Stads

Kleurenfoto, 14 februari 2011

Mocht u tijdens uw wandel- of fietstocht de kapel willen bezoeken, dan kan dat dagelijks. Het gebouw ligt op de route van het Grenslandpad (LAW 11). Wandelvereniging 'Via-Via' geeft in haar verslag van de etappe Borkel en Schaft - Eersel ook interessante informatie over de kapel.