Roerdomp

Roerdomp in:
C. Nozeman, M. Houttuyn, C. Sepp, J.C. Sepp:
Nederlandsche vogelen volgens hunne huishouding, aert en eigenschappen beschreeven
KOD 041 G 01

Ardea, Stellaris of Roerdomp

Het eerste gedeelte van de naam Roerdomp verwijst naar riet, de geliefde verblijfplaats van deze bijzondere vogel. Het tweede gedeelte verwijst naar het geluid dat het mannetje maakt tijdens de paartijd: een laag en diep whoemp dat vergeleken wordt met een misthoorn en dat tot op kilometers afstand hoorbaar is. Dit geluid is vaak het enige wat je van de roerdomp meekrijgt. Nozeman schrijft hierover:
"Het loeijdend geluid van den Roerdomp wordt niet gehoord, dan geduurende den tyd zyner drift om te koppelen en te broeden ...; en 't dient aen de onderscheidene Sexen deezer vogelen, om elkanderen des te beter ontwaer te worden, daer zy, zig in de rietvelden nedergezet hebbende, zelfs op eenen korten afstand de eene den anderen uit het oog verliezen, en, van wegens het in den weg staende riet, op het gezicht niet wedervinden kunnen."
Zien doe je hem niet zo makkelijk. Het is een schuwe, goed gecamoufleerde vogel die zich nauwelijks buiten het moeras begeeft. Bij gevaar neemt hij daarnaast ook nog de zogenaamde 'paalhouding' aan, waarbij hij kop en hals omhoog richt. Door de zwarte lengtestrepen en het meebewegen met het riet is de roerdomp praktisch onzichtbaar.
Over de naamgeving schrijft Nozeman:
"Het van de Saxen overgenomen woord Roerdomp en Roertrompe betekent de Ardea Stellaris, en deeze vogel draegt dien naem, omdat hy in het Roer, d.i. Riet, zyne woonstee heeft, en aldaer een geluid maekt als kwam het uit een blaeshoorn." Ook zijn wetenschappelijke naam, Botaurus stellaris, verdient aandacht: 'gesterde vogel die bulkt als een stier'.

In Nozeman's tijd was de roerdomp nog een algemeen voorkomende vogel:
"Op onze riviergorzen, op de met riet en biezen begroeide bonken onzer veenplassen, in onze Boezemen en Moerassen, is de Roerdomp een vry gemeenzaeme vogel; aezende op visch, kikvorschen, en allerleye klein gedierte het welk hem te vooren komt." Nu is de roerdomp in ons land een schaarse tot zeer schaarse broedvogel.

In vroegere tjden is de roerdomp wel eens als een luie vogel gezien, maar daar is Nozeman het niet mee eens:
"Maer tusschen het digte riet snel te loopen, moest men ingedacht hebben, is voor een vogel van die grootte onmogelyk. De Roerdomp treedt niet langzaem uit Luiheid: hy treedt zoo, zagtkens en voorzichtiglyk, om des te gewisser zyn aes te betrappen: Zyn tred is juist overeenkoomende met de altoos in zynen weg staende hinderpaelen van het digte rietgewasch."

Vindplaats: KOD 041 G 01