Vrijheid en Verwarring: kloosterleven in de jaren zestig

MUSEUM KRONA, UDEN 

6 november 2021 t/m 15 mei 2022

Ruim zestig jaar geleden begon het decennium dat het religieuze leven in Brabant grondig zou veranderen. Van binnenuit (Vaticanum II) en van buitenaf kwam een ongekende vernieuwingsbeweging opgang. De expositie Vrijheid en Verwarring verbeeldt de drastische omwenteling in de kerk, en in de kloosters in het bijzonder, gedurende dit bewogen decennium. Vrijheid en Verwarring is tot stand gekomen dankzij een samenwerking van Museum Krona met de Brabant-Collectie (Tilburg University) en Berne Media.

In korte tijd werd het (bijna) monopolie van de reguliere geestelijkheid op zorg en onderwijs opgegeven en veranderde de visie op de missie radicaal. Contemplatieve vrouwenkloosters openden de poorten en lieten de tralies in de bezoekkamers verwijderen. Gehoorzaamheid wordt ingeruild voor eigen verantwoordelijkheid, de hiërarchische kerk maakt plaats voor een kerk van de armen. Deze ontwikkelingen krijgen een expliciete vertaling in het habijt, dat aan de tijd wordt aangepast of zelfs geheel wordt afgelegd.  De veranderingen werden door sommigen met vreugde ontvangen, anderen vonden het te snel gaan. Maar voor velen in de buitenwereld gingen de omwentelingen achter de kloostermuren nog niet snel genoeg. Het resulteerde naar het einde van het decennium toe in verwarring, verdeeldheid en verdriet. Massale uittredingen gingen gepaard met een moeizaam proces van heroriëntatie.

Verdeeld over tien luiken en met uniek bronmateriaal wordt getoond hoe snel en dramatisch deze revolutie zich voltrok. Een revolutie die bepalend zou blijken te zijn voor de topografie van de kloosters en situatie binnen de gemeenschappen anno 2021. De expositie sluit daarmee nauw aan bij het ‘Jaar van kloosterleven 2021 in Brabant’.

De Clarissen van Megen 1961.
Foto door Guus Bekooy, collectie Museum Krona

GRUTS: Twintigers nu en toen

Popmuziek en hippies, demonstraties en bezettingen: het waren de jongere generaties die nadrukkelijk hun stempel op de jaren zestig hebben gedrukt.  Hoe hebben de twintigers van toen die tijd ervaren en hoe kijken de twintigers van nu terug op de ‘sixties’? Deze vraag heeft Museum Krona voorgelegd aan vier studenten die deelnemen aan GRUTS, een programma van de provincie Noord-Brabant waarin studenten (mbo, hbo en wo) betrokken worden om mee te denken over vraagstukken m.b.t. erfgoed om zo een verbinding te maken tussen erfgoed en de eigen generatie. Voor de expositie ontwikkelen de studenten ‘Jouw Kloosup’. Met deze webapp kan de gebruiker zijn of haar kloosterlogo samenstellen door antwoorden te geven op vragen en ‘challenges’ aan te gaan. In deze ‘challlenges’ worden de waarden van het kloosterleven verbonden met trends die relevant zijn voor jongeren (care (zorg)), footprint (duurzaamheid/groen), mind (meditatie) en bubble (groep, gemeenschap). Tevens wordt een kritische parallel getrokken tussen de verzuiling – ontzuiling toen en de nieuwe ‘verzuiling’ via social communities nu. 

Publicatie

Ter gelegenheid van de expositie verschijnt een publicatie uitgegeven door Berne Media, met bijdragen van kloosterlingen en deskundigen en uniek beeldmateriaal uit de collecties van Museum Krona en de Brabant-Collectie (Tilburg University) e.a.

Partners

Het project is een samenwerking tussen Berne Media (Abdij van Berne), Brabant-Collectie (Tilburg University), Museum Krona en de Provincie Noord-Brabant.

Met medewerking van: Katholiek Documentatie Centrum, Nijmegen; Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven Sint-Agatha; Landpark Assisi, Biezenmortel; Regina Coeli, Vught; andere orden en congregaties.