De Boxmeerse Vaart

Op de tweede zondag na Pinksteren wordt de processie van het Heilig Bloed in Boxmeer gehouden. "Pinksteren vroeg of Pinksteren laat, veertien dagen daarna trekt de Boxmeerse Vaart", luidt het gezegde aldaar. Naast de Boxmeerse Vaart is er ook in Boxtel jaarlijks een bloedprocessie. Beide bloedwonderen zijn eeuwenoud en gebaseerd op het veranderen van wijn in bloed: gemorste wijn, die zich als bloed aftekent op altaardoeken. Het Bloedwonder van Boxmeer vond rond 1400 plaats in een crypte onder de Sint-Petrusbasiliek. Priester Arnold Groen zou tijdens de consecratie hebben getwijfeld aan de overgang van brood en wijn in Lichaam en Bloed van Christus (transsubstantie). Hierop veranderde de wijn in bloed dat over de miskelk op het corporale stroomde. De priester kwam meteen tot inkeer, waardoor het bloed in de kelk weer veranderde in wijn. Het bloed dat op het corporale was terechtgekomen, stolde tot een rode klont van 1 cm doorsnede.
Onderstaande gedachtenisprentjes tonen dit mirakel. De eerste afbeelding toont de priester voor het altaar met daarop de miskelk en het bloed dat over de rand loopt. Het Heilig Hart van Christus wordt erboven getoond. Het tweede prentje heeft een kanten rand. Onder de overstromende miskelk, omgeven met kerkelijk vaatwerk in vier kaders, staan bloemtakken. Daarboven is Christus aan het kruis met aan weerszijden twee engelen te zien.

Gedachtenisprentje Boxmeer, 't jaar O.H. 1400
(Op achterzijde korte geschiedenis van het H. Bloed mirakel en gebed)
Uitgever / drukker: Carl Poellath, Schrobenhausen, 1900
kleurenlithografie, 10,5 x 7 cm
ML / 131.33.1 Boxm (2)

Gedachtenisprentje Aandenken aan de Bedevaart Boxmeer
Miraculeus H. Bloed te Boxmeer. 1400
Uitgever / drukker: C.M. Beltz-Hillenaar, ’s-Hertogenbosch, [ca. 1920]
kleurenlithografie, 12.2 x 7.8 cm
ML / 131.33.1 Boxm (1)

Diverse gilden, muziekgezelschappen, processiegroepen en de Boxmeerse jeugd nemen deel aan de omgang. Zaterdagavond 17 juni vindt de opening plaats met het traditionele gebeier tegen de klokken van de Sint-Petrusbasiliek, waarna de relikwie met het bloedbevlekte altaardoek de kerk wordt binnengedragen en de openingsmis begint. Zondag 18 juni, na de Hoogmis, vangt om 11.45 uur de Vaart aan die door de versierde straten van Boxmeer trekt. Ook tijdens de bedevaart worden de klokken geluid. Onderstaande prentbriefkaart toont de processie in begin 20e eeuw.

Processie, Boxmeer

Fotograaf: onbekend

Uitgever: onbekend, [poststempel d.d. 1914]

Prentbriefkaart

Beschrijvingen van genezingen tonen aan dat vanaf de 17e eeuw bloedprocessies in Boxmeer plaatsvinden. Deze genezingen na verering van het H. Bloedreliek of deelname aan de Boxmeerse Vaart bevorderden de toeloop. Vanaf tweede helft 19e eeuw was er zelfs sprake van een achtdaagse Vaart. Een massale deelname van pelgrims blijkt uit contemporaine beschrijvingen. Onderstaande prentbriefkaart toont het dragen van de zilveren reliekhouder met het corporale, beschermd door een baldakijn.

Processie te Boxmeer

Fotograaf: onbekend

UItg. A.H. Molmans, Boxmeer (No. 226 / 4235 R)

Prentbriefkaart

Op 13 oktober 2012 heeft de traditie van de Boxmeerse Vaart nationale erkenning gekregen door plaatsing op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.