Bijzonder vogelboekje in schenking Willy Knippenberg

Onlangs heeft de Brabant-Collectie een schenking ontvangen van diverse materialen (boeken, dia's, plakboeken, devotionalia) uit de nalatenschap van drs. Willy Knippenberg (1910-2005). Hij doceerde klassieke talen aan het seminarie Beekvliet in St. Michielsgestel, maar was tevens een groot natuurliefhebber. Samen met Vic Langenhoff (1930-1997) en Sjoerd Braaksma (1924-1993) vormde hij een driemanschap, dat in de loop van de jaren '50 gegevens verzamelde over vogels in Noord-Brabant. Ze publiceerden hierover in het tijdschrift Brabantia (vindplaats: T 00820) en later in het vaktijdschrift Limosa: Orgaan van de Nederlandse Ornitologische Unie (niet in bezit Brabant-Collectie). Het drietal schreef daarnaast de tweedelige uitgave Enige broedvogels in Noord-Brabant (vindplaatsen: CBM C 04698/1 en CBM C 04698/2).
Het waarnemen van vogels stond destijds nog in de kinderschoenen. De buitenwereld keek vreemd tegen vogelaars aan en de methode van data verzamelen oogt in onze ogen amateuristisch. Knippenberg probeerde zijn seminaristen enthousiast te maken voor de natuur door het inrichten van een museumpje met opgezette vogels op Beekvliet. Van de seminarietuin maakte hij een vogelparadijs en zijn studenten riep hij op in hun vrije tijd aan natuurstudie te doen. Al deze gegevens verzamelde en noteerde Knippenberg, o.a. in Het Vogelboekje van Jac. P.Thijsse dat onderdeel vormt van de schenking aan de Brabant-Collectie.

Omslag van Jac. P. Thijsse: Het vogelboekje
Laren: A.G. Schoonderbeek, [1944]

Titelpagina van Jac. P. Thijsse: Het vogelboekje
Laren: A.G. Schoonderbeek, [1944]
Met pentekeningen en acquarellen van Rein Stuurman

Aantekeningen van W. Knippenberg in:
Jac. P. Thijsse: Het vogelboekje (pag. 50-51)
Laren: A.G. Schoonderbeek, [1944]

Zo noteerde Knippenberg bijvoorbeeld de volgende waarnemingen van de grauwe kiekendief in onze provincie in Het vogelboekje:
♂ Deuteren 8 Juni '48 (V.L.)
♂ Juli '34 Engelen (Meer); 7 Juli '44 ♂ Beuven (A.).
1 Aug. '44: 4 jongen Mierlo (A.)
Lierop 10 Aug. '46: wsch. br. (A.)
10 April '48 Lierop: prachtig, bruidsvlucht van ♂ en ♀ (A.)
De afgelopen jaren is deze vogel gestaag in aantal afgelopen in ons land en is hij voornamelijk nog in Oost-Groningen te bewonderen.

Door W. Knippenberg vermelde waarnemingen bij Grauwe kiekendief in:
Jac. P. Thijsse: Het vogelboekje (pag. 78-79)
Laren: A.G. Schoonderbeek, [1944]

Tegenwoordig maken moderne middelen als apps het mogelijk om direct online in het veld waarnemingen in te voeren. Dit levert een schat aan informatie op voor organisaties als Sovon. Dat er ook een schaduwzijde hieraan kan zitten, vertelt Frans van Erve in een interview met Thijs Caspers (Brabants Landschap, zomer 2016, nr. 191, pag. 30-43. Vindplaats: T 07481). Doordat al deze gegevens gedeeld worden en beschikbaar zijn, gebeurt het nogal eens dat vogels verstoord worden door al te ijverige fotografen en vogelaars.