Tijdschrift: Geografie

Op deze plaats belichten we regelmatig Brabantse tijdschriften die aanwezig zijn in de Brabant-Collectie en aldaar bestudeerd kunnen worden. Het betreft meestal heemkundige periodieken, verbonden aan een dorp, een groep van bij elkaar gelegen en soms al samengevoegde dorpen, of een stad. De inhoud is een bundeling van artikelen over de betreffende plaats(en) en beslaat meestal een breed scala aan onderwerpen. Het lezerspubliek, in meerderheid bewoners van de plaats(en), komt in het tijdschrift meer te weten over de (cultuur)geschiedenis van de eigen omgeving. Alzo dragen deze bladen bij aan de identiteitsvorming van plaats en bewoners.
Maar niet alle tijdschriften bij de Brabant-Collectie hebben deze lokale verbondenheid. Zo verschijnen in het landelijke tijdschrift Geografie artikelen die onder de noemer ‘aardrijkskunde en geowetenschappen’ vallen. Het blad van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap verschijnt negen keer per jaar. De Brabant-Collectie is er op geabonneerd omdat in de collectie veel cartografische documentatie aanwezig is. Zo is er een belangrijke collectie kaarten van de periode van het Hertogdom Brabant tot en met de huidige provincie Noord-Brabant, én een ruime bibliotheek aan boeken over het onderwerp. Artikelen in Geografie die aansluiten bij de verzamelgebieden van de Brabant-Collectie of bijdragen aan de wetenschappelijke informatie over Brabant worden via de website BCfinder ontsloten.
Zo verscheen in het februarinummer van 2020 een interessante bijdrage over een onderzoek in Tilburg, getiteld: ‘Place identity in Jeruzalem. Leerlingen op onderzoek in Tilburg’. Het doel was te bezien of er een uitspraak gedaan kon worden over de leefbaarheid in de Tilburgse wijk Jeruzalem. Leerlingen van de bovenbouw (havo en vwo) van De Nieuwste School verrichtten het onderzoek dat geïnitieerd is door de Fontys Lerarenopleiding Tilburg. Een gastcollege over leefbaarheid, een fietstocht door de wijk en het uitvoeren en verwerken van een enquête waren onderwijskundige aspecten van het project.
Twee sociaalgeografische termen komen bij het onderzoek om de hoek kijken: place identity (het in een plaats bij elkaar komen en wonen van mensen, ongeacht de achtergrond) en place attachment (het emotioneel gehecht zijn aan een plaats). Met een cijfer van 1 tot 5 kon men aangeven in hoeverre men het met een reeks van stellingen over de wijk Jeruzalem eens was. Het leverde interessante inzichten op die in het artikel en ook op de website www.geografie.nl verder zijn uitgewerkt.

De Tilburgse wijk Jeruzalem werd, net als wijken met dezelfde naam in onder andere Nijmegen en Helmond, in de jaren 1950 met Marshallhulpgelden gebouwd. De prefab woningen konden snel worden gebouwd en waren bedoeld om de woningnood te bestrijden. Na een beperkte periode zouden ze vervangen worden door meer duurzame woningen. Ze hebben de voorbije decennia overleefd, ook omdat bewoners zich tegen sloop verzetten. Echter, de leefomstandigheden voldeden op een zeker moment niet meer. In 2007 kwam het Tilburgse Jeruzalem in een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek als de armste wijk van Brabant naar voren. Hierop werd besloten tot een grootscheepse herstructurering met sloop, renovatie en nieuwbouw. Het resultaat van deze aanpak gaf een enorme boost aan de wijk en daarmee aan de leefbaarheid, hoewel er nu sprake lijkt te zijn van twee wijken: een nieuwe wijk en een, weliswaar opgeknapte, oude restwijk.

Het tijdschrift Geografie is aanwezig en raadpleegbaar op verdieping 0 van de universiteitsbibliotheek.
Vindplaats: T 08947