Glas-in-loodramen in Uden uitgebreid onder de loep genomen

Op de burelen van de Brabant-Collectie passeren elke week nieuwe boeken over Brabant. Door deze aan de collectie toe te voegen onderhouden we de meest complete Brabantica-bibliotheek. Én breiden we deze voor onderzoekers en geïnteresseerden belangwekkende collectie van al bijna 190 jaar oud verder uit. De ene keer is het aanknopingspunt van een boek thematisch en gaat het bijvoorbeeld over de vele watersnoodrampen die de provincie in de loop der tijden hebben getroffen. Maar heel vaak is het onderwerp specifieker en betreft het een relatief klein aandachtsgebied. Ook lokale publicaties, vaak in eigen beheer uitgegeven en met een beperkte oplage, worden zo op een centrale plek bewaard en beschikbaar gesteld.

Cover van Ad van den Broek, ‘Rundje’ langs de glas-in-loodramen van de Petruskerk in Uden. De Apocalyps door de ogen van Theo Mols en Albrecht Dürer (Uden 2025)

Het full-colour uitgevoerde boek met de titel ‘Rundje’ langs de glas-in-loodramen van de Petruskerk in Uden. De Apocalyps door de ogen van Theo Mols en Albrecht Dürer, van de hand van Ad van den Broek, is hier een voorbeeld van. En omdat dit boek meer dan alleen lokale aandacht verdient, besteden we er hier een blog aan. Een boek van 124 pagina’s dat alle ins en outs behandelt van het glas-in-lood in een kerk in Uden mag bijzonder genoemd worden. Maar de Stichting Uden in Geschriften, die voor de uitgave verantwoordelijk is, heeft vaker met dit bijltje gehakt. Sinds het begin van deze eeuw heeft ze al vele titels over Uden het licht doen zien, onder andere een reeks Grepen uit de geschiedenis van de gemeente Uden, waarvan in 2024 het tiende deel verscheen.

Raam 1 met bovenin God de Vader en aan zijn voeten 
Johannes de Evangelist (overgenomen uit: ‘Rundje’, p. 38)

Rondleider Ad van den Broek heeft zich voor ‘Rundje’ verdiept in de Sint-Petruskerk in Uden en de glas-in-loodramen van met name Theo Mols (1929-2010). Onderwerp van de voorstelling in de ramen is het laatste boek van het Nieuwe Testament: de Apocalyps oftewel de Openbaring. De Udense ramen zijn expressionistisch van stijl en daarom voor de beschouwer vaak lastig te ‘lezen’. Om de beeldtaal van Mols te verklaren, heeft Van den Broek behalve naar tekstuele ook naar visuele paralellen gezocht. Deze heeft hij gevonden in de houtsneden van Albrecht Dürer (1471-1528), wiens serie over de Apocalyps vele kunstenaars in de voorbije eeuwen tot voorbeeld heeft gediend. Ook het werk van priester/kunstenaar Egbert Dekkers (1908-1983), een tijdgenoot van Mols, wordt door Van den Broek een aantal keren naast de Udense ramen geplaatst.

Raam 4 met bovenin het Lam Gods en daaronder de martelaren
(Openbaring 6, vers 9-11)(overgenomen uit: ‘Rundje’, p. 52)

Theo Mols is in Tilburg geboren en volgt aanvankelijk ambachtsonderwijs. Later gaat hij naar de academie voor beeldende kunsten in Arnhem en volgt hij lessen bij Marius de Leeuw aan de academie voor kunst en vormgeving in ’s-Hertogenbosch. Na werkzaam te zijn geweest in het Tilburgse glasatelier 'Brabant' begint hij in 1957 voor zichzelf. Hij trouwt in 1961 met kunstenares Hanneke van Gool; ze zijn van invloed op elkaars werk en werken regelmatig voor dezelfde opdrachtgever. De opdrachten betreffen meer dan eens de aankleding van kerken en zo komen ook de ramen voor de Sint-Petruskerk in Uden (1962-1968) tot stand.

De kunstenaar, de voorstellingen op de 24 glas-in-loodramen en de realisatie ervan, de kerk waar het allemaal voor bedoeld was, gedetailleerde beschrijvingen van de tekstuele en visuele paralellen, ander religieus werk in de kerk en de restauraties: je kunt zeggen dat vrijwel niets onbesproken is gebleven. En dat maakt zo’n publicatie over een lokaal onderwerp zo interessant.

Vindplaats: BRA J3 BROE 2025